Współczesna roślinność Polski ukształtowała się w efekcie ustąpienia plejstoceńskiego zlodowacenia. Ostatni nieliczni przedstawiciele plejstoceńskiej flory to m.in. ostróżka tatrzańska, slot server thailand skalnica tatrzańska i goździk leśny. Z późniejszych okresów pochodzą inne relikty takie jak np. limba, modrzew japoński, dębik ośmiopłatkowy czy brzoza karłowata. Dominującą strefową formacją roślinną w Polsce są lasy iglaste i mieszane, choć są też niewielkie obszary kraju, które znajdują się w granicach strefy lasów liściastych i strefy stepów (południowo‑wschodnia Polska). W tym temacie dowiesz się więcej na temat rozmieszczenia lasów na świecie. Miernikiem powierzchni lasów na terytorium danego państwa jest wskaźnik lesistości. Poznasz również powody, dlaczego lesistość w Polsce i na świecie jest tak zróżnicowana.
- Co to jest las?
- Funkcje lasu
- Wskaźnik lesistości, lesistość na świecie
- Lesistość w Polsce
- Przyczyny zróżnicowania wskaźnika lesistości
- Gatunki drzew użytkowych
- Słownik
- Lesistość w Polsce i na świecie — mapy z podziałem na kraje i województwa
Co to jest las?
Na każdym kontynencie występuje kompleks roślinności, który wpływa na jego charakterystykę. Zazwyczaj cechuje się dużym udziałem drzew rosnących w zwarciu. Występują w nim zwierzęta oraz zachodzą różne czynniki przyrody nieożywionej oraz związki, które oddziałują na siebie wzajemnie. Taki obszar można nazwać lasem.
Ciekawostka
W Polsce na podstawie ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach – lasem nazywamy grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, który pokryty jest roślinnością leśną (uprawami leśnymi) – drzewami i krzewami oraz runem leśnym, lub jest jej przejściowo pozbawiony. Musi spełniać jeden z następujących warunków: być przeznaczony do produkcji leśnej; stanowić rezerwat przyrody lub wchodzić w skład parku narodowego czy też być wpisany do rejestru zabytków.
Źródło autor Daria Konitz, Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Funkcje lasu
Źródło Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja – CC BY-SA 3.0.
Lasy pełnią wiele funkcji. Można do nich zaliczyć np.:
Ekologiczne (ochronne)
- oczyszczanie powietrza atmosferycznego, które przejawia się pochłanianiem dwutlenku węgla i wydaleniem tlenu,
- regulacja obiegu wody w przyrodzie,
- wpływ na klimat lokalny, czego przejawem jest np. zwiększenie wilgotności powietrza oraz zmniejszenie wahania temperatury powietrza,
- ochrana przed powodzią, lawinami, osuwiskami,
- ochrona gleby przed erozją,
- spowalnianie procesu stepowania krajobrazu,
- miejsce życia zwierząt i roślin.
Gospodarcze
- odnawialne źródło produkcji biomasy – głównie drewna oraz użytków ubocznych,
- jedno ze źródeł dochodu narodowego.
Społeczne
- korzystne warunki zdrowotne oraz rekreacyjno-wypoczynkowe dla ludzi,
- miejsca do pracy dla ludzi w leśnictwie czy łowiectwie.
Wskaźnik lesistości, lesistość na świecie
Do określenia stopnia pokrycia lasem określonej powierzchni (np. państwa, województwa, powiatu, okręgu itp.) służy wskaźnik lesistości.
Powierzchnia lasów na świecie wynosi ok. 3,4 mld hektarów — jest to prawie 23% powierzchni lądów. Średnia lesistość w krajach świata wynosi ok. 30,6%, Na jednego mieszkańca Ziemi przypada ok. 0,62 ha lasu. Największe obszary leśne spotykane są w dorzeczu rzek Amazonki i Kongo oraz na wybranych wyspach Archipelagu Malajskiego.
Lesistość kontynentów przedstawia się następująco:
Największą lesistością na świecie odznaczają się: Surinam (98,26%), Mikronezja (91,86%), Gabon (90,04%), Seszele (88,41), Palau (87,61%), Samoa Amerykańskie (87,50%), Karaiby (85,03)%), Gujana (83,90%), Laos (82,11%) i Wyspy Salomona (77,86%). W krajach takich jak: Gibraltar, Nauru, Katar, San Marino i Grenlandia wskaźnik lesistości wynosi 0%. Wśród krajów świata są też takie, których lesistość jest znikoma i nie przekracza nawet 1%. Zalicza się do nich: Oman (0,01%), Wyspy Owcze (0,06%), Libia (0,12%), Mauretania (0,21%), Dżibuti (0,24%), Kuwejt (0,35%), Arabia Saudyjska (0,45%), Islandia (0,50%), Bahrajn (0,78%), Alergia (0,82%) i Niger (0,89%).
W ciągu ostatnich lat ogólna powierzchnia lasów na globie zmniejszyła się o ponad 30 tys. ha (jest to prawie 1%).
Sprawdź dokładne zróżnicowanie wskaźnika lesistości na świecie na mapie świata i kontynentów.
Lesistość w Polsce
W Polsce powierzchnia gruntów leśnych wynosi 9 434 763,73 ha (w 2016 r.) i 9 459 483,08 ha (2018 r.). W kraju wskaźnik lesistości w 2016 roku wynosił 29,5, a w 2018 zwiększył się o 0,1. Wskaźnik ten jest dość zbliżony do średniej wartości na świecie (30,6%), a także w Europie (33%) i Ameryce Północnej (33%). Natomiast jest znacznie wyższy w kraju niż w Afryce (23%), Oceanii (23%) i Azji (19%). Tymczasem w Ameryce Południowej (49%) i Ameryce Środkowej (38%) różnica w tym wskaźniku, w porównaniu z Polską (29,6%), jest dość duża. W Polsce na jednego mieszkańca przypada średnio 0,24 ha lasów.
Według województw największą lesistość ma województwo lubuskie 49,3%, a najmniejszą łódzkie 21,5%.
W ostatnich latach odnotowuje się systematyczny wzrost lesistości. Dokładne zróżnicowanie wskaźnika lesistości w Polsce obrazuje mapa.
Przyczyny zróżnicowania wskaźnika lesistości
Zróżnicowanie wskaźnika lesistości na świecie, w tym w Polsce, może wynikać, m.in. z:
- pozyskiwania pól pod uprawę – obszary o najsłabszych glebach, chłodnym klimacie i urozmaiconej rzeźbie porastają lasy – takie obszary są niekorzystne dla rolnictwa,
- pozyskiwania drewna (gospodarka leśna) do celów przemysłowych. Od XVII do XIX wieku jednym z głównych przyczyn zmniejszenia lesistości na świecie był rozwój górnictwa i kolei oraz innych gałęzi przemysłu, które wymagały dużego nakładu drewna. Dodatkowo do zmniejszenia lesistości przyczyniła się produkcja papieru, która oparta jest na surowcu drzewnym, oraz przemysł włókienniczy wymagający chemicznego przerobu drewna (dlatego województwo łódzkie ma najniższy wskaźnik lesistości, bo — jak zapewne pamiętasz — ten rejon słynął z tego typu przemysłu),
- katastrof naturalnych (tsunami, huragan, pożary), np. w Polce w 2017 r. w wyniku nawałnic w Borach Tucholskich zostało powalonych prawie 10 mln m3 drzew oraz zostało uszkodzonych 120 tys. ha lasów,
- zanieczyszczenie powietrza – poprzez energetykę, gospodarkę oraz transport, które przyczyniają się do obumierania drzew,
- szkodniki np. kornik, który przyczynia się do niszczenia drzew np. w Białowieży,
- choroby grzybicze liści, pni, korzeni,
- szkodliwa działalność ssaków np. poprzez obgryzanie drzew,
- klimat np. anomalie pogodowe (ciepłe zimy, upalne lata, wiatr itp.),
- właściwości gleby np. melioracja terenów sąsiadujących z lasem prowadzi do drastycznego obniżenia poziomu wód gruntowych i w konsekwencji do wyginięcia lasów,
Lesistość w Polsce i na świecie — gatunki drzew użytkowych
Las iglasty — obejmuje niemal wyłącznie drzewa szpilkowe; taki obszar nazywany jest również lasem borealnym. Przykłady roślin: świerki, jodły, modrzewie, sosny, brzozy, wrzosy, borówki, jeżyny, paprocie, mchy, porosty.
Las liściasty — charakteryzuje się zrzucaniem liści na zimę; w miarę oddalania się od wybrzeży przechodzi w las mieszany. Przykłady roślin: dęby, buki, graby, klony, topole, brzozy, sosny, świerki, jodły, cisy.
Wiecznie zielone lasy i zarośla twardolistne — roślinność o niewielkich skórzastych liściach i grubej korze, rosnąca w warunkach suchego lata; pierwotna flora została silnie przekształcona przez człowieka, a w jej miejsce pojawiła się formacja wtórna. Przykłady roślin: wawrzyny, mirty, oleandry, oliwki, dęby korkowe, bukszpany, cytrusy, sekwoje, eukaliptusy, pistacje, mirty, karłowate drzewa.
Ciekawostka
W Polsce w celu zwiększenia lesistości wprowadzono Krajowy program zwiększania lesistości (KPZL), który został przyjęty w 1995 roku. Przewiduje on wzrost lesistości do 30% w 2020 roku i 33% w 2050 roku.
Słownik
gospodarka leśna
jest to jedna z gałęzi gospodarki narodowej, która dotyczy produkcji drewna oraz działań związanych bezpośrednio z ochroną, utrzymaniem, hodowlą i powiększaniem zasobów leśnych oraz zarządzaniem zwierzyną leśną
las
jest to kompleks roślinności, który charakterystyczny jest dla konkretnego kontynentu. Zazwyczaj cechuje się dużym udziałem drzew, które rosną w zwarciu. Występują w nim zwierzęta oraz różne czynniki przyrody nieożywionej, które oddziałują na siebie wzajemnie.
wskaźnik lesistości
określa stosunek procentowy powierzchni leśnej do całkowitej powierzchni konkretnego obszaru
0 Comments for “Zróżnicowanie lesistości w Polsce i na świecie”