Klasyfikacja złóż minerałów
Złoża dzielą się na trzy główne typy:
- magmogeniczne
- hipergeniczne
- metamorfogeniczne
Złoża magmogeniczne pochodzą z działalności magmowej. Wyróżniamy złoża magmowe, powstałe z zastygniętej magmy oraz krystalizacji jej składników (rudy żelaza, niklu, miedzi); złoża pomagmowe, gdzie krystalizacja następuje przy pomocy roztworów wodnych (kamienie szlachetne, rudy cynku, ołowiu, cyny, barytu) oraz złoża wulkanogeniczne przy wybuchach wulkanów (andezyt, bazalt, siarka).
Złoża hipergeniczne dzielimy na wietrzeniowe, gdzie siłą sprawczą są różne rodzaje erozji (boksyty); złoża osadowe w zagłębieniach terenu lub na dnie zbiorników wodnych (ewaporacyjne – anhydryt, sól, gips) oraz złoża biogeniczne, czyli takie, które pochodzą z materii organicznej przekształconej na skutek ciśnienia i temperatury (węgiel, ropa i gaz ziemny, wapień). Ta grupa złóż jest najłatwiej dostępna, a więc najczęściej eksploatowana.
Ostatnia grupa złóż dzieli się na metamorficzne, podobne do biogenicznych, ale przekształcone są skały oraz zmetamorfizowane, czyli ponownie przekształcone jedne z wcześniejszych.
Możemy wyróżnić cztery główne rodzaje wydobywanych surowców:
- energetyczne: ropa naftowa i gaz ziemny, węgiel, torf
- metaliczne: ruda żelaza, boksyty, łupki, ruda miedzi
- chemiczne: siarka, sól, fosforyty, dolomity
- budowlane: piaski, gliny, żwiry, kreda, gips, wapienie, margle
Sposoby zalegania złóż
Konkrecje powstają na skutek obrastania jądra przez minerały. Podobny proces następuje przy powstawaniu pereł w małżach. W ten sposób uzyskujemy na przykład krzemienie, fosforyty, konkrecje polimetaliczne na dnach oceanów.
Słupy, czy inaczej wysady, to typowe złoża osadowe, ale na skutek ruchów tektonicznych wypchnięte pionowo z niższych warstw. Najczęściej spotykanym surowcem w słupach jest sól.
Pokłady tworzą się przez zaleganie osadów w procesie sedymentacji. Stąd pochodzi węgiel, rudy manganu, miedzi, żelaza, sól. W taki sam sposób powstają soczewki, gdy sedymentacja nie jest równomierna na całej powierzchni. W soczewkach występują złoża rud.
Żyły to minerały, które wypełniają szczeliny w skałach na przykład złoto i piryt.
Gniazda to skupisko minerału o nieregularnym kształcie. Tak występują boksyty.
Na dnach rzek i niektórych zbiorników stałych, gdzie występują prądy, można spotkać tak zwane piaski złoto- lub diamentonośne. Są to skały osadowe ze złożami, które są wypłukiwane z podłoża. Metale, które są cięższe, wypłukują się wolniej i bardziej opierają się spadkowi cieku wodnego lub prądu.
0 Comments for “Złoża minerałów i typy zalegania”