Ryż to drugi po pszenicy najważniejszy produkt zbożowy. Dzieli się na odmianę mokrą (wymaga wody cały czas oprócz zbiorów) i suchą (nie potrzebuje tyle wody). Oprócz tego istnieje kilka jadalnych gatunków np. czerwony, czarny, biały. Ryż spożywa się mało przetworzony, bo zbyt intensywna obróbka powoduje straty witamin i minerałów. Słoma służy do produkcji pasz i w przemyśle papierniczym.

Gleby

Ryż najlepiej rośnie na żyznych i mało przepuszczalnych, gliniastych glebach utrzymujących wodę. Mady rzeczne najlepiej spełaniają te warunki. Ryż suchy jest mniej wymagający i może rosnąć na wyżynach i w górach do 2000 m n.p.m. Ryż mokry najczęściej uprawia się na tarasowych poletkach stosując nawadnienie przelewowe. Początkowo nasiona kiełkują na zwykłych grządkach, po 1-2 miesiącach przesadza się je na pola właściwe. Lustro wody ma wysokość około 5-10 cm.

Warunki klimatyczne i występowanie

Ryż występuje głównie w klimacie monsunowym i tropikalnym.
Wymaga minimum 60 dni o temperaturze powyżej 20 stopni Celsjusza (mokry) lub 90 dni minimum 18 stopni (suchy). Dokładny zakres temperatur zależy od gatunku, minimum to 10-15 stopni.
Zbiory zwykle są 2 razy w roku, 3 razy w roku lub 3 razy na dwa lata.

Najwięcej i największych upraw ryżu jest:

• w Europie – Nizina Padańska, dolina rzeki Gwadalkiwir (Hiszpania)
• w Azji – Nizina Gangesu (wschodnia i środkowa część), Nizina Chińska, Kotlina Syczuańska, Nizina Indusu, Luzon, Honsiu, Jawa, Góry Południowochińskie, delty i doliny rzek: Jangcy, Mekongu, Irawadi, Menamu
• w Ameryce Północnej – Nizina Zatokowa (część zachodnia), stan Arkansas
• w Ameryce Południowej – stan Rio Grande do Sul w Brazyli
• w Afryce – delta Nilu i Nigru, Madagaskar
• w Australii – dolina rzeki Murray

Przeważająca większość (90%) światowych zbiorów pochodzi z Azji z rejonów monsunowych. Uwarunkowane jest to dużą ilością w miarę regularnych opadów, dużą ilością ludności (zarówno jako siłą roboczą, jak i konsumentami) oraz wielowiekową tradycją.

Plony

Średnie światowe plony w 2013 roku wynosiły  44,9 dt/ha, w ciągu 13 lat wzrosły o 6 dt/ha. Nikogo chyba nie zdziwi fakt, że największą produktywnością cieszą się kraje azjatyckie, chociaż warto pamiętać o Stanach Zjednoczonych na drugim miejscu. W ciągu ostatnich 13 lat podana kolejność nieznacznie się zmieniała.

Największe plony z hektara w 2013 roku:

1. Egipt – 95,3 dt/ha
2. USA – 86,2 dt/ha
3. Korea Południowa – 67,6 dt/ha
4. Japonia – 67,3 dt/ha
5. Chiny – 67,2 dt/ha
6. Wietnam – 55,7 dt/ha
7. Indonezja – 51,5 dt/ha
8. Brazylia – 50,1 dt/ha
9. Bangladesz – 43,8 dt/ha
10. Sri Lanka – 38,9 dt/ha

Producenci

W 2013 roku wyprodukowano łącznie 740,9 mln ton ryżu, czyli o 24,9 mln ton więcej niż pszenicy. W porównaniu z 2000 rokiem zbiory ryżu były o 142 tys. ton większe. I podobnie jak w przypadku rankingu plonów prym wiodą kraje azjatyckie. Chociaż widać dwie zasadnicze różnice – Korea Południowa, Egipt i Stany Zjednoczone mimo dużych plonów nie produkują aż tyle zboża, natomiast Birma, Filipiny i Tajlandia mają słabsze zbiory z hektara, ale produkują więcej.

Największy udział w produkcji ryżu miały:

1. Chiny – 203 mln ton
2. Indie – 159 mln ton
3. Indonezja – 71 mln ton
4. Bangladesz – 51 mln ton
5. Wietnam – 44 mln ton
6. Tajlandia – 36 mln ton
7. Mjanma/Birma – 28,7 mln ton
8. Filipiny – 18 mln ton
9. Brazylia – 11,7 mln ton
10. Japonia – 10,7 mln ton

Eksporterzy (2012)

1. Indie – 10,47 mln ton
2. Wietnam – 8,02 mln ton
3. Tajlandia – 6,70 mln ton
4. Pakistan – 3,42 mln ton
5. USA – 3,25 mln ton
6. Brazylia – 1,10 mln ton
7. Urugwaj – 1,03 mln ton
8. Włochy – 0,74 mln ton
9. Argentyna – 0,61 mln ton
10. Mjanma/Birma – 0,46 mln ton

Głównymi eksporterami są zwykle najwięksi producenci. Wyjątkiem są Chiny (importują) oraz Stany Zjednoczone i państwa Ameryki Południowej.

Importerzy (2012)

1. Chiny – 2,33 mln ton
2. Nigeria – 2,29 mln ton
3. Indonezja – 1,80 mln ton
4. Wybrzeże Kości Słoniowej – 1,68 mln ton
5. Irak – 1,38 mln ton
6. RPA –1,29  mln ton
7. Arabia Saudyjska – 1,21 mln ton
8. Senegal – 1,04 mln ton
9. Iran – 1,03 mln ton
10. Filipiny – 1,01 mln ton

Chiny są nie tylko czołowym producentem ryżu na świecie, ale także importerem – w końcu są jednym z najludniejszych państw globu. Oprócz nich ryż skupują kraje afrykańskie i arabskie.