Rozmieszczenie i rozwój ludności świata

Historia człowieka zaczyna się około 190 tys. lat temu. Wtedy to Homo erectus stał się Homo sapiens. Ilu było ludzi na początku, nikt nie wie. Ale demografowie pierwsze szacunkowe wyniki umiejscawiają ok. 10 000 lat temu, bo wtedy pojawiają się najstarsze spisy ludności. I tak, nieśpiesznie, ludność Ziemi powiększała się systematycznie, choć epidemie i wojny zbierały także swoje żniwo. W historii wyróżnia się dwa przełomowe momenty — ok. IV w. p.n.e. nastąpiła rewolucja rolnicza, a w drugiej połowie XVIII w. n.e. przemysłowa. Lepsze warunki życia i zwiększona produkcja rolna zachęciła ziemian do zwiększonej reprodukcji i tak rozwój ludności świata stał się bardziej dynamiczny.

Im nas więcej, tym weselej…

Około roku 1650 liczba ludności wyniosła ok. 500 mln. Miliard został przekroczony po 200 latach (ok. 1850 r.), kolejny ok. 1930 roku (80 lat później). Następne dwa miliardy urodziły się przez zaledwie 45 lat (ok. 1975 rok). Ile jest nas obecnie? Prawie 7,5 miliarda. Jeśli jesteś ciekaw/a dokładniejszych statystyk zajrzyj na stronę z licznikiem populacji live po angielsku (więcej informacji) i po polsku (niektóre dane).

Co do przyszłości zdania są podzielone. ONZ i Bank Światowy przewidywali (2006) rozwój ludności świata do 2025 roku do poziomu od 7 do 15 miliardów. Niezależnie od prognoz, w pewnym momencie nasza planeta powie „dość”, co ładnie można nazwać oporem środowiska. Nie będziemy w stanie wyprodukować wystarczającej ilości żywności dla wszystkich.

Gęstość zaludnienia, czyli nierównomierne rozmieszczenie ludzi

Patrząc po zachodnioeuropejskim i amerykańskim modelu rodziny „dwa plus pies”, można się zastanawiać, gdzie podziewa się ten wykładniczy wzrost ludności. Ano głównie w Azji, Afryce i Ameryce Południowej. Udział obywateli poszczególnych kontynentów zmieniał się w czasie (1970->1980->2001):

• Afryka – 9,9% -> 10,7% -> 13,3%
• Azja – 58% -> 59,4% -> 60,7%
• Ameryka Łacińska – 7,7% -> 8,1% -> 8,6%
• Europa – 17,8% -> 15,6% -> 11,8%
• Ameryka Północna – 6,1% -> 5,7% ->5,1%
• Australia i Oceania — stały poziom 0,5%

Jednak ludzie są rozmieszeni nierównomiernie nie tylko pod względem kontynentów. W 2001 roku 3/4 ludności Azji mieszkało w zaledwie 5 państwach (Chinach, Indiach, Indonezji, Bangladeszu i Pakistanie). Podobnie w Afryce, gdzie 2/5 ludzi było obywatelami 5 krajów (Egipt, RPA, Nigeria, Etiopia, Dem. Rep. Konga) oraz Ameryce Łacińskiej, gdzie 3/5 ludzi zamieszkiwało 4 państwa (Brazylia, Argentyna, Meksyk i Kolumbia). Gdyby zsumować wyniki tylko z tych wymienionych krajów wyszłoby 3,5 miliarda osób, czyli prawie 60% światowej populacji.
Obecnie (luty 2017, a aktualna statystyka tutaj) najwięcej osób zamieszkuje:

1. Chiny 1,386 mld
2. Indie 1,337 mld
3. USA 325 mln <= o miliard mniej niż Chiny i Indie!
4. Indonezja 262 mln
5. Brazylia 210 mln
6. Pakistan 195 mln
7. Nigeria 190 mln
8. Bangladesz 164 mln
9. Rosja 143 mln
10. Meksyk 129 mln

—————-
37. Polska 38 mln

W celach porównywania obszarów czy krajów używa się gęstości zaludnienia jako uniwersalnego wskaźnika. I tak najgęściej jest w państwach takich jak Monako (25 510 os/km2), Macao (20 280 os/km2), Singapur (8 264 os/km2) i Hong Kongu (7050 os/km2). Zaś najrzadziej zagęszczone obszary to: Mongolia i wschodnia Sahara (2 os/km2), Australia, Namibia i Gujana Francuska (3 os/km2) oraz Kanada, Libia, Mauretania, Bostwana, Gujana i Surinam (4 os/km2). Dla porównania Polska ma 126 osób/km2.

Najbardziej i najmniej zaludnione obszary na Ziemii

Uogólniając, gdzie mieszka najwięcej ludzi na kilometr kwadratowy?

• duże aglomeracje i okręgi miejskie i przemysłowe (rynki zbytu KWR, przemysł) np. Hongkong, Szanghaj i chińskie miasta od strony Pacyfiku, Meksyk, Pekin, Buenos Aires, Benelux, Nadrenia Północna, Paryż, Londyn, północne Włochy, Wielkie Jeziora na pograniczu USA i Kanady, Kalifornia, Sao Paulo, miasta japońskie, Kair, Dżakarta
• obszary rolnictwa ekstensywnego (rolnictwo KSR) np. Niziny Chińska, Gangesu, delta Nilu, Jawa, Kotlina Syczuańska
• obszary nadmorskie (płaskie wybrzeża, łagodne klimaty, możliwość wymiany handlowej i rybołówstwa)

Zaś najmniej ludzi w przeliczeniu na km2 można spotkać na obszarach, gdzie istnieją bariery osadnicze, czyli czynniki uniemożliwiające lub bardzo utrudniające osadnictwo:

• termiczna – obszary pustynne i polarne, tropikalne lasy deszczowe
• świetlna – za kołami podbiegunowymi
• wodna – tereny podmokłe lub pustynne
• grawitacyjna – strome stoki górskie