Scenariusz lekcji — Zróżnicowanie lesistości w Polsce i na świecie — scenariusz nauczyciela

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Temat zajęć: Zróżnicowanie lesistości na świecie i w Polsce
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

Zakres podstawowy: X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).

Uczeń:
4) wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości na świecie i w Polsce, przedstawia wielorakie wartości lasu oraz uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi zgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej i ochrony przyrody;
5) wykazuje znaczenie przyrodnicze, społeczne i gospodarcze lasów.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
• kompetencje cyfrowe,
• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje pojęcia lasu i lesistości,
• wskazuje na mapie obszary w Polsce i na świecie o najmniejszym i największym wskaźniku lesistości,
• charakteryzuje funkcje lasów,
• ocenia wpływ różnych czynników wpływających na zróżnicowanie lesistości.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: dyskusja, burza mózgów, drzewo decyzyjne, praca z e‑materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca zbiorowa, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, atlas geograficzny, e‑materiał, schemat drzewa decyzyjnego przygotowany przez nauczyciela, podręcznik

Materiały pomocnicze

Baza Danych o Lasach, dostępna online: bdl.lasy.gov.pl/portal/lasy‑na‑swiecie
Oficjalna strona Lasów Państwowych

Zróżnicowanie lesistości w Polsce i na świecie
Lesistość w Polsce — mapa
Lesistość na świecie — mapa

Przebieg lekcji “Zróżnicowanie lesistości w Polsce i na świecie”

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne.
• Wprowadzenie do lekcji – nauczyciel inicjuje dyskusję na temat tego, czym jest las, jak uczniowie definiują las. Dopytuje, jakie uczniowie znają rodzaje lasów oraz jakie znają główne kompleksy leśne na świecie.
• Przedstawienie tematu lekcji i jej celów.

Faza realizacyjna

• Jakie funkcje spełnia las? – burza mózgów; uczniowie zapisują na karteczkach samoprzylepnych funkcje lasu, przyczepiają je do tablicy.
• Wspólnie z uczniami nauczyciel grupuje zapisane funkcje na trzy części – funkcje ekologiczne, gospodarcze, społeczne.
• Krótka dyskusja na temat funkcji lasów, podkreślenie funkcji ochronnych (ekologicznych).
• Wprowadzenie pojęcia „lesistości”.
• Nauczyciel prosi uczniów o znalezienie informacji na temat lesistości poszczególnych kontynentów i krajów – analiza wykresów słupkowych i mapy świata zawartej w e‑materiale: kraje o największej i najmniejszej lesistości.
• Uczniowie porównują lesistość krajów świata z lesistością w Polsce – analizują mapę lesistości poszczególnych województw w Polsce. W dyskusji na forum klasy znajdują przyczyny różnic lesistości w krajach świata i w Polsce.
• Nauczyciel tak kieruje dyskusją, aby uzyskać informacje o przyczynach różnicujących lesistość świata, podkreśla m.in. pozyskiwanie drewna (gospodarkę leśną), pozyskiwanie terenów pod pola uprawne, występowanie katastrof naturalnych itp.
• Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑5 grup – ich zadaniem jest przedyskutowanie problemu i odpowiedź na pytanie, czy działalność człowieka musi prowadzić do dalszego wylesiania powierzchni Ziemi.
• Każdy zespół uczniów otrzymuje kserokopię schematu drzewa decyzyjnego (przygotowane przez nauczyciela) – w pniu drzewa uczniowie zapisują sytuację wymagającą podjęcia decyzji (Czy działalność człowieka musi prowadzić do dalszego wylesiania powierzchni Ziemi?).
• Grupy dyskutują i wpisują w odpowiednie miejsca możliwe rozwiązania, pozytywne i negatywne skutki każdego z rozwiązań, wnioski (decyzje, które wynikają z analizy problemu).
• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu grupy prezentują swoje drzewa decyzyjne, główną uwagę skupiając na wnioskach.
• Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów, wypracowane wnioski mogą stanowić część notatki z lekcji.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji (odwołując się do celów lekcji) i wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń.
• Nauczyciel pyta o ewentualne trudności i wyjaśnia je.
• Uczniowie dzielą się informacjami na temat lekcji. Mówią, co im się najbardziej podobało w lekcji, co było dla nich nową wiedzą, do czego mogą ją wykorzystać.

Praca domowa

• Przeanalizuj grafikę interaktywną zawartą w e‑materiale. Przedstaw główne czynniki, które przyczyniły się do obecnej lesistości na kontynentach i w państwach świata.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• Grafika interaktywna może zostać wykorzystana we wstępie do lekcji o krajobrazie leśnym w Polsce (zakres rozszerzony XIV. 1), oraz o problemach środowiskowych współczesnego świata (zakres rozszerzony XVIII. 7) i 10).
• Grafika interaktywna może być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu.

Aby dowiedzieć się więcej o lesistości, zajrzyj do:

Zróżnicowanie lesistości w Polsce i na świecie
Lesistość w Polsce — mapa
Lesistość na świecie — mapa