Przyczyny rozwoju i skutki rolnictwa uprzemysłowionego i ekologicznego

Człowiek, dzięki cywilizacyjnemu rozwojowi, coraz bardziej uniezależnia się od środowiska przyrodniczego, poszerzając obszar swojej działalności. Zagospodarowuje tereny górzyste, podmokłe, pustynne, szelfy mórz i inne obszary, które wcześniej nie były dla niego dostępne. W swojej działalności gospodarczej człowiek powinien jednak zdawać sobie sprawę, że naruszając w jakimś regionie jeden element środowiska przyrodniczego, powoduje zmiany w funkcjonowaniu wszystkich pozostałych elementów. Zwiększając obszary użytków rolnych, człowiek zmniejsza np. powierzchnie obszarów leśnych, bagiennych, a przez to je zmienia — m.in. wpływa  na wilgotność i temperaturę powietrza, gleby, powoduje szybszy odpływ wody, wzrost zapylenia powietrza. Wzrost liczby ludności na świecie wymusza rosnącą produkcję żywności. Człowiek potrzebuje bardzo wydajnego rolnictwa, które sprosta temu zapotrzebowaniu. Z drugiej strony coraz bardziej zdaje sobie sprawę z konieczności ochrony środowiska naturalnego. Poznaj główne przyczyny rozwoju i skutki rolnictwa uprzemysłowionego i ekologicznego.

• Rolnictwo uprzemysłowione
  1. Przyczyny rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego
  2. Pozytywne skutki rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego
  3. Negatywne skutki rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego
• Rolnictwo ekologiczne
• 1. Przyczyny rozwoju rolnictwa ekologicznego
  2. Pozytywne skutki rozwoju rolnictwa ekologicznego
  3. Negatywne skutki rozwoju rolnictwa ekologicznego
• Różnice między rolnictwem uprzemysłowionym i ekologicznym
• Słownik

Rolnictwo uprzemysłowione

Przyczyny rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego

Rolnictwo uprzemysłowione rozwija się wraz z postępem w zakresie technologii produkcji rolnej, prowadzącym do jej intensyfikacji. Ten typ rolnictwa charakteryzuje nieustanny postęp i rosnąca wydajność. Dotyczy ono głównie  wysokorozwiniętych krajów świata.

Przyczyny rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego możemy podzielić na:

• technologiczne,
• ekonomiczne,
• społeczne,

Do technologicznych zaliczamy głównie:

• możliwość stosowania najnowszych technologii produkcyjnych,
• wprowadzenie nowych, coraz bardziej odpornych na trudne warunki odmian roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych.

Przyczyny ekonomiczne to:

• większa efektywność i wydajność produkcji wynikające z wysokich plonów i zbiorów,
• obniżenie jednostkowej ceny za wyprodukowany produkt, co powoduje, że łatwiej go sprzedać.
• zmniejszenie zapotrzebowania na siłę roboczą dzięki wysokiej mechanizacji.

Przyczyny społeczne są związane z rosnącym zapotrzebowaniem na żywność wynikającym ze wzrostu liczby ludności na świecie.

Pozytywne skutki rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego

• ograniczenie chorób roślin i zwierząt spowodowane chemizacją rolnictwa,
• szybszy przyrost masy zwierząt (dzięki stosowaniu substancji przyspieszających wzrost zwierząt np. hormonów),
• możliwość uprawy roślin nawet na słabych glebach dzięki stosowaniu nawozów sztucznych,
• wzrost efektywności produkcji poprzez stosowanie mechanizacji rolnictwa,
• rozwój przemysłu produkującego maszyny rolnicze (przemysł elektromaszynowy) i środki chemiczne dla rolnictwa (przemysł chemiczny),
• mechanizacja powodująca spadek zapotrzebowania na siłę roboczą w rolnictwie. Jej nadwyżki można wykorzystać do rozwoju na wsi usług pozarolniczych (np. agroturystyka),
• ograniczenie problemu głodu i niedożywienia, poprzez wzrost wielkości zbiorów (np. w Indiach program „zielonej rewolucji”,
• rozwój gospodarstw wielkoobszarowych, często wyspecjalizowanych, co przekłada się na wzrost efektywności produkcji,
• spadek cen produktów rolnych, co umożliwia ich zakup większej liczbie ludności, uregulowanie stosunków wodnych umożliwia zagospodarowanie rolnicze obszarów, które wcześniej nie nadawały się do wykorzystania rolniczego np. bagna, pustynie.

Negatywne skutki rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego

• chemizacja rolnictwa prowadząca do zanieczyszczenia gleb i wód nawozami oraz innymi środkami (np. ochrony roślin) – to może powodować,  że jej skutkiem może być wymieranie organizmów wodnych, a także przyspieszenie  eutrofizacji jezior (jeziora szybciej zarastają),
• chemizacja rolnictwa powoduje, że ludzie spożywają w produktach rolnych szkodliwe związki chemiczne, hormony, antybiotyki i inne substancje – mające szkodliwy to wpływ na zdrowie ludzi,
• mechanizacja rolnictwa powoduje duże zużycie energii i paliwa, a przez to wzrost zanieczyszczenia powietrza; jej skutkiem jest także  ograniczenie zatrudnienia w rolnictwie, co z kolei skutkuje możliwym wzrostem bezrobocia na wsi,
• rozwój wielkoobszarowych, specjalistycznych gospodarstw prowadzący do wyjałowienia gleby (częste są tam uprawy monokulturowe), może prowadzić do częstszych pojawiania się chorób roślin i zwierząt i oraz do zmniejszenia bioróżnorodności ekosystemów uprawowych,
• spadek liczby małych gospodarstw prowadzący do zanikania tradycyjnego krajobrazu wiejskiego,
• jeżeli w jakiejś produkcji rolnej dominuje na rynku niewielka grupa dużych gospodarstw (następuje monopolizacja produkcji przez grupę dużych, wyspecjalizowanych gospodarstw) może to wywołać  wzrost cen,
• źle prowadzona melioracja (nadmierne osuszenie lub nawodnienie) prowadząca do wyjałowienia gleb na danym obszarze, wzrasta erozja gleb, zaburzenia warunków wodno powietrznych gleby, skutkujące obniżeniem i pogorszeniem jakości plonów.

Należy pamiętać, że rolnictwo uprzemysłowione jest często  intensywnie wspomagane przez państwo, np. w ramach UE. W krajach, gdzie występuje ten typ rolnictwa, zwykle obserwujemy znikomy  odsetek ludzi zatrudnionych w sektorze rolnictwa, oraz średnią lub dużą powierzchnię gospodarstw rolnych, co zwiększa rentowność produkcji. W ten sposób rolnictwo uprzemysłowione cechuje także wysoka towarowość, co oznacza, że większość produkcji przeznaczona  jest na sprzedaż.

Rolnictwo ekologiczne

Rolnictwo ekologiczne opiera produkcję płodów rolnych na wykorzystaniu naturalnych, ekologicznych, nieszkodzących środowisku metod uprawy. W rolnictwie ekologicznym nie stosuje się chemicznych środków ochrony roślin i nawozów, a  także substancji przyspieszających wzrost zwierząt np. hormonów. Zaś obieg materii organicznej i składników pokarmowych zamknięty jest w obrębie gospodarstwa. Największe powierzchnie upraw ekologicznych znajdują się w krajach bogatych. Tam konsumenci mają większą świadomość zagrożeń wynikających ze spożywania plonów rolnictwa uprzemysłowionego, więcej też mogą zapłacić  za towary rolno-spożywcze wytworzone metodami naturalnymi, ekologicznymi.  Produkty rolnictwa ekologicznego  muszą być droższe, ponieważ np. bez stosowania nawozów sztucznych uzyskuje się niższe plony, zaś bez środków ochrony roślin są one narażone na różne choroby i działanie szkodników. Na świecie wciąż rośnie liczba osób coraz bardziej świadomych zagrożeń wynikających ze spożywania plonów rolnictwa uprzemysłowionego.

Przyczyny rozwoju rolnictwa ekologicznego

Przyczyny społeczne i środowiskowe:

• chęć spożywania zdrowej żywności, która nie wpływa negatywnie na zdrowie ludzi,
• świadomość  negatywnych skutków rolnictwa uprzemysłowionego, (wymienione wcześniej) – głównie dotyczące dotyczących zagrożeń środowiska
• Zanieczyszczenie wód i gleby środkami oraz  zmniejszenie bioróżnorodności

Przyczyny technologiczne i ekonomiczne:

• możliwość używania urządzeń zaawansowanych technologicznie, nie zagrażających środowisku,
• możliwości stosowania odnawialnych źródeł energii,
• można zaoszczędzić na nawozach sztucznych i chemicznych środkach ochrony roślin (jednak przyczyny ekonomiczne w najmniejszym stopniu wpływają na rozwój rolnictwa ekologicznego – produkty ekologiczne są droższe, jest ich mniej).

Pozytywne skutki rozwoju rolnictwa ekologicznego

• ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie chemizacji rolnictwa na rzecz stosowania naturalnych nawozów i środków ochrony roślin,
• brak negatywnego wpływu na czystość wód i gleb,
• wytwarzanie produktów wysokiej jakości, o dużych walorach odżywczych,
• utrzymanie naturalnego, wiejskiego krajobrazu, możliwość rozwoju agroturystyki w oparciu o naturalne produkty,
• mniejsze zapotrzebowanie na energię,
• rezygnacja z ciężkiego sprzętu rolniczego wpływającego negatywnie na glebę,
• dostosowanie pozostałych środków mechanizacji do warunków środowiska.

Negatywne skutki rozwoju rolnictwa ekologicznego

• mniejsze plony i zbiory ,
• często produkty ekologiczne są mniejsze, wyglądają mniej efektownie wizualnie – nie dostrzegamy ich walorów smakowych i zdrowotnych,
• wyższe koszty produkcji przekładające się na wyższe ceny produktów rolnych,
• wzrost zagrożenia chorobami roślin i zwierząt, wzrost liczby szkodników – skutek rezygnacji z chemizacji rolnictwa,
• ograniczenie rozwoju przemysłu produkującego maszyny dla rolnictwa i środki chemiczne.

Różnice między rolnictwem uprzemysłowionym i ekologicznym

• Rolnictwo ekologiczne charakteryzuje się niewielkimi zbiorami, małą wysokością plonów, zaś uprzemysłowione – dużymi.
• W rolnictwie ekologicznym nie używamy środków chemicznych, a w rolnictwie uprzemysłowionym tak.
• Zwierzęta w rolnictwie ekologicznym są karmione jedynie naturalnymi paszami, zaś w uprzemysłowionym często w paszy stosowane są różne chemiczne składniki (np. antybiotyki, hormony) wpływające m.in. na wzrost i masę chowu zwierząt hodowlanych.
• Rolnictwo ekologiczne jest różnorodne gatunkowo, zaś uprzemysłowione zwykle jest nastawione na jeden gatunek upraw .
• Rolnictwo uprzemysłowione charakteryzuje wysoka wydajność chowu oraz wysokie plony, co jest jednoznaczne ze wzrostem produkcji rolnej, w ekologicznym produkcja jest znacznie mniejsza.
• Rolnictwo uprzemysłowione charakteryzuje wysoka wydajność chowu oraz wysokie plony, co jest jednoznaczne ze wzrostem produkcji rolnej, w ekologicznym produkcja jest znacznie mniejsza. -Rolnictwo uprzemysłowione prowadzone jest na wielkich obszarach, więc zajmuje dużą powierzchnię ziem uprawnych (im większa powierzchnia tym większa produkcja), gospodarstwa ekologiczne są często małe.

Reasumując, rolnictwo ekologiczne jest zdrowsze dla ludności i często korzystniejsze dla środowiska. Większość chorób cywilizacyjnych, z którymi się dziś borykamy (np. alergie, nowotwory) jest m.in. skutkiem zwiększanej chemizacji rolnictwa uprzemysłowionego i stosowania w procesach produkcji artykułów spożywczych, różnych chemicznych „polepszaczy”.

Słownik – przyczyny rozwoju i skutki rolnictwa uprzemysłowionego i ekologicznego

rozwój zrównoważony (ekorozwój)

sposób gospodarowania, w którym zaspokojenie potrzeb obecnego pokolenia nie zmniejszy szans zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń.
Kierunek rozwoju społeczno‑gospodarczego, którego zasadniczym założeniem jest działanie w oparciu o poszanowanie środowiska naturalnego, polegające na dostosowaniu kierunku i intensywności zagospodarowania do zasobów środowiska. W zrównoważonym rozwoju środowisko naturalne jest jego podstawą, gospodarka narzędziem, a dobrobyt społeczeństwa celem.

zielona rewolucja

międzynarodowa działalność podjęta w latach 60‑tych XX wieku przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) skierowana szczególnie do państw o wysokiej liczbie ludności, w których występują problemy głodu i niedożywienia. Zmierzała do zwiększenia plonów roślin uprawnych (zwłaszcza zbóż), poprzez uprawę nowych, wydajnych, zmodyfikowanych odmian oraz zmianę sposobu gospodarowania. W efekcie miało to doprowadzić do większej produktywności rolnej tych obszarów i zaspokajania potrzeb ludności.

monokultura

system rolniczy lub leśny, polegający na wieloletnim uprawianiu na tym samym obszarze roślin jednego gatunku, bądź o podobnych wymaganiach glebowych, np. bawełny, trzciny cukrowej, świerku.

zbiory

całkowita ilość zebranego ziemiopłodu, zazwyczaj podawana w kilogramach lub tonach. Przeciętna ilość płodów rolnych uzyskanych z jednostki powierzchni. Najczęściej wyrażona w decytonach na hektar (dt/ha) lub w kilogramach z 1 hektara (kg/ha).

plony

średnia ilość płodów rolnych uzyskanych z jednostki powierzchni (najczęściej wyrażona w decytonach uzyskanych z 1 hektara lub w kilogramach z 1 hektara)

towarowość rolnictwa

procentowy udział wartości produktów sprzedawanych poza rolnictwem, w stosunku do całkowitej wartości produkcji rolniczej; towarowość produkcji rolnej można również obliczać na podstawie stosunku ilości sprzedanych jednostek do ilości produktów wytworzonych. Stosunek ilości produkcji towarowej (przeznaczonej na sprzedaż) rolnictwa do ilości jego pełnej produkcji. Zwiększenie towarowości produkcji rolnej można osiągnąć m.in. przez specjalizację i intensyfikację gospodarki.