Matura z geografii 2014 poziom podstawowy odbyła się w maju 2014 roku. Na napisanie poziomu podstawowego maturzyści mieli 120 minut, czyli standardowe 2 godziny. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 50.
Matura z geografii 2014 poziom podstawowy — pytania i odpowiedzi
Zadania od 1. do 8. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Zadanie 1. (1 pkt)
W tabeli podano opisy obiektów występujących na obszarze przedstawionym na mapie.
Odszukaj na mapie opisane obiekty i wpisz ich nazwy do tabeli.
| Opis obiektu | Nazwa obiektu na mapie |
| Ostaniec krasowy położony na wysokości 460 m n.p.m., przedstawiony w polu mapy C3. | |
| Jaskinia na północnym krańcu Doliny Będkowskiej, udostępniona do zwiedzania. | |
| Wywierzysko w Dolinie Będkowskiej, znajdujące się obok wodospadu. |
Odpowiedź:
- Osiczonki
- Jaskinia Nietoperzowa
- Źródło z Łykawca
Zadanie 2. (1 pkt)
Na fotografii przedstawiono Filar Pokutników i Filar Abazego – skały, które tworzą bramę do jednej z dolin.
Odczytaj z mapy i podaj nazwę doliny, do której wejście przedstawiono na fotografii.
………………………………………………………………………….
Odpowiedź:
Dolina Bolechowicka
Zadanie 3. (1 pkt)
Oblicz różnicę wysokości między szczytem wzgórza Nalipie (AB/4) a dnem Doliny Będkowskiej położonym na tej samej szerokości geograficznej co szczyt wzgórza. Zapisz obliczenia.
Obliczenia;
Odpowiedź …………………………………………………………………
Odpowiedź:
413 m n. p. m. – 300 m n. p. m. = 113 m
Zadanie 4. (2 pkt)
Na podstawie mapy podaj trzy cechy środowiska przyrodniczego wskazujące na wysokie walory krajobrazowe dolin: Będkowskiej, Bolechowickiej i Kobylańskiej.
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
3. …………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
- doliny są głębokie (stromościenne)
- zbocza dolin są zalesione
- w dolinach występują liczne formy krasowe (skały, jaskinie, wywierzyska)
Zadanie 5. (2 pkt)
Przedstaw trzy przyrodnicze różnice między Doliną Będkowską a Doliną Kobylańską.
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
3. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
- Dolina Będkowska jest dłuższa niż Kobylańska
- Dolina Będkowska jest mniej kręta niż Kobylańska
- w Dolinie Będkowskiej występują jaskinie, których brak w Dolinie Kobylańskiej
Zadanie 6. (1 pkt)
Czerwony szlak rowerowy na załączonej mapie ma długość 62 cm. Oblicz długość tego szlaku w terenie. Zapisz obliczenia.
Obliczenia
Odpowiedź …………………………………………………………………
Odpowiedź:
1 : 25000
1 cm – 250 m
62 cm – x
x = 15500 m = 15,5 km
Zadanie 7. (1 pkt)
Spośród podanych nazw form rzeźby wybierz i podkreśl dwie nazwy form krasowych występujących na obszarze odpowiadającym polom A2 i B2 mapy.
- jaskinia
- kem
- starorzecze
- ostaniec
- wywierzysko
Odpowiedź:
jaskinia, ostaniec
Zadanie 8. (1 pkt)
Zaznacz proces, który doprowadził do powstania form krasowych występujących na obszarze przedstawionym na załączonej mapie.
A. korazja
B. erozja boczna wód płynących
C. wietrzenie fizyczne
D. rozpuszczanie skał przez wodę
Odpowiedź:
D,
Zadanie 9. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono oświetlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznychpór roku.
Zadanie wykonaj na podstawie rysunku i własnej wiedzy.
Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli jest fałszywe.
Najdłuższy cień w południe rzucają oświetlone przez Słońce przedmioty znajdujące się na zwrotniku Koziorożca. ……….
W miarę przesuwania się od bieguna północnego w kierunku bieguna południowego wzrasta długość dnia na Ziemi. ……….
Z rysunku wynika, że w Polsce w kolejnych dniach tej astronomicznej pory roku długość dnia będzie się wydłużać. ……….
Nad równikiem wysokość Słońca w momencie górowania jest większa niż nad zwrotnikiem Koziorożca. ……….
Odpowiedź:
F, P, P, F
Zadanie 10. (2 pkt)
Na fotografiach przedstawiono skały: bazalt, granit i gnejs.
a) Wpisz do tabeli, obok podanych rodzajów skał, numer skały odpowiadającej danemu rodzajowi.
| Rodzaj skały | Numer skały |
| magmowa głębinowa | |
| magmowa wylewna |
b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Wśród skał przedstawionych na fotografiach bazalt wyróżnia
A. uporządkowane ułożenie składników mineralnych.
B. dominacja kwarcu w budowie mineralnej.
C. mała twardość i łatwość obróbki.
D. struktura skrytokrystaliczna.
Odpowiedź:
magmowa głębinowa – 2
magmowa wylewna – 1
D
Zadanie 11. (2 pkt)
W tabeli wymieniono zastosowanie wybranych surowców mineralnych w gospodarce.
| Zastosowanie surowców | Surowce (wpisz literę) | |
| Uzyskiwane jest z nich aluminium. | ||
| Służą do produkcji wyrobów ceramicznych. | ||
| Wykorzystywane są do produkcji cementu. | ||
| Wykorzystywane są do uszlachetniania stali. |
Przyporządkuj surowce do opisów ich zastosowań w gospodarce. Uzupełnij tabelę właściwymi literami.
A. iły i gliny
B. boksyty
C. mangan i tytan
D. granity i bazalty
E. wapienie
Odpowiedź:
B, A, E, C
Zadanie 12. (2 pkt)
Poniżej wymieniono główne przyczyny niedoborów wody w Polsce.
- Stosunkowo niskie, zwłaszcza w pasie środkowej Polski, roczne sumy opadów atmosferycznych.
- Duża zmienność opadów atmosferycznych w roku. Roczne sumy opadów mogą być od 40 do 50% mniejsze (lub większe) od średniej wieloletniej.
- Bardzo małe zasoby wód powierzchniowych przy znacznym ich zanieczyszczeniu i niskiej zdolności magazynowania wody w zbiornikach retencyjnych.
Na podstawie dostarczonych informacji podaj trzy działania, które należy podejmować, aby ograniczyć niedobory wody w Polsce.
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
3. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
- stosowanie zamkniętych obiegów wody i wodooszczędnych technologii w przemyśle
- budowa zbiorników retencyjnych do zaopatrywania gospodarki w wodę, np. rolnictwa
- zakładanie wodomierzy lub używanie wodooszczędnego sprzętu AGD w gospodarstwach domowych
Zadanie 13. (2 pkt)
Poniżej przedstawiono klimatogramy sporządzone dla czterech stacji meteorologicznych położonych w miejscach o różnych klimatach.
Podaj numer klimatogramu, który sporządzono dla stacji położonej w miejscu występowania klimatu śródziemnomorskiego. Przedstaw dwie cechy tego klimatu.
Numer klimatogramu ………….
Cechy klimatu śródziemnomorskiego:
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
Numer klimatogramu – 2
Przykład poprawnych cech klimatu:
– opady są rozłożone nierównomiernie i przeważają w porze zimowej
– lato jest ciepłe, a zima łagodna
Zadanie 14. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono rozprzestrzenianie się fali tsunami na Oceanie Spokojnym. Liczby oznaczają upływ czasu w godzinach od momentu zaistnienia przyczyny wywołującej falę tsunami.
a) Podkreśl dwa obszary, do których fala tsunami dotarła w tym samym czasie.
A. wyspy Japonii
B. Ameryka Środkowa
C. północno-wschodnie wybrzeże Australii
D. południowe wybrzeże Alaski
b) Zaznacz przyczynę fali tsunami, której rozprzestrzenianie się przedstawiono na rysunku.
A. Wybuch wulkanu na Hawajach.
B. Trzęsienie ziemi na zachodnim wybrzeżu Chile.
C. Trzęsienie ziemi w strefie subdukcji u wybrzeży Azji.
D. Cyklon tropikalny u wybrzeży Ameryki Południowej.
Odpowiedź:
a) C, D,
b) B,
Zadanie 15. (2 pkt)
Wymień dwa czynniki ograniczające na wielu obszarach świata wykorzystywanie energii słonecznej w energetyce.
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
1. brak kapitału (duże koszty budowy elektrowni)
2. niskie usłonecznienie (duże zachmurzenie)
Zadanie 16. (2 pkt)
Dla każdego z wymienionych rodzajów elektrowni podaj przyrodniczy czynnik przyjający jej lokalizacji.
Elektrownia wiatrowa
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Elektrownia geotermalna
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Odpowiedź:
Elektrownia wiatrowa:
Mała liczba dni w roku z ciszą atmosferyczną.
Elektrownia geotermalna:
Występowanie wód termalnych (gejzerów).
Zadanie 17. (1 pkt)
Obszary zaznaczone na mapie charakteryzują się wysoką na tle świata gęstością zaludnienia.
Zaznacz przyrodniczy czynnik, który znacząco wpływa na gęstość zaludnienia wszystkich obszarów oznaczonych na mapie literami od A do D.
1. Występowanie ciepłych prądów morskich u wybrzeży.
2. Położenie na obszarach nizinnych w deltach dużych rzek.
3. Położenie na obszarach zasobnych w złoża ropy naftowej.
4. Występowanie żyznych gleb, korzystnych dla rozwoju rolnictwa.
Odpowiedź:
4,
Zadanie 18. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono wskaźnik urbanizacji w Polsce w 2012 roku według województw.
a) Wyjaśnij, dlaczego poziom urbanizacji w województwie lubelskim i województwie podkarpackim różni się od poziomu urbanizacji w województwie śląskim i województwie dolnośląskim.
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
b) Na podstawie mapy uszereguj podane województwa według wskaźnika urbanizacji, rozpoczynając od najniższego. Wpisz do tabeli we właściwej kolejności numery, którymi oznaczono województwa.
1. lubuskie
2. warmińsko-mazurskie
3. małopolskie
4. dolnośląskie
Odpowiedź:
a) Województwo lubelskie posiada bardzo dobre gleby sprzyjające rolnictwu, a województwo podkarpackie charakteryzuje się dużym udziałem terenów górskich niekorzystnych dla rozwoju miast. Śląskie i dolnośląskie posiadają bogatą bazę surowcową dogodną dla rozwoju przemysłu, który sprzyja rozwojowi miast.
b) 3 – 2 – 1 – 4
Zadanie 19. (3 pkt)
Na wykresie przedstawiono liczbę emigrantów i imigrantów w 2010 r. dla wybranych państw oznaczonych numerami od 1 do 5.
a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Państwa o dodatnim saldzie migracji oznaczono na wykresie numerami
A. 1 i 5.
B. 2 i 3.
C. 3 i 4.
D. 2 i 4.
b) Na wykresie przedstawiono liczbę imigrantów, którzy napłynęli do wybranych państw Unii Europejskiej w 2000 r. i 2010 r.
Wymień trzy czynniki sprzyjające napływowi imigrantów do krajów Unii Europejskiej.
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….
3. ………………………………………………………………………………….
Odpowiedź:
a) C,
b)
– wysoki poziom rozwoju gospodarczego i społecznego (wysoki standard życia)
– chłonny rynek pracy, zwłaszcza dla osób o niskich kwalifikacjach
– wyższe zarobki niż w krajach macierzystych
Zadanie 20. (2 pkt)
Wśród poniższych wykresów zamieszczono wykres przedstawiający zmiany współczynnika urodzeń oraz wykres przedstawiający zmiany współczynnika zgonów w pięciu fazach rozwoju demograficznego.
Uzupełnij zdanie.
Wykres, na którym przedstawiono zmiany współczynnika urodzeń, oznaczono literą ………….., natomiast wykres zmian współczynnika zgonów oznaczono literą …………… .
Odpowiedź:
współczynnik urodzeń – B
współczynnik zgonów – D
Zadanie 21. (2 pkt)
Przedstaw po dwa pozytywne i negatywne skutki społeczno-gospodarcze wynikające z mechanizacji prac polowych w rolnictwie.
Skutki pozytywne:
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
Skutki negatywne:
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
Skutek pozytywny:
– wzrost wydajności produkcji rolnej
– krótszy czas wykonywania prac polowych niż podczas pracy ręcznej
Skutek negatywny:
– spadek zapotrzebowania na siłę roboczą na wsi (występowanie bezrobocia technologicznego)
– wzrost wydatków gospodarstw rolnych na zakup i konserwację maszyn
Zadanie 22. (1 pkt)
W tabeli przedstawiono strukturę zatrudnienia według rodzajów działalności w wybranych województwach Polski oraz wartość PKB na 1 mieszkańca w tych województwach w 2010 roku.
Uzupełnij tabelę nazwami województw. Dobierz je z podanych poniżej.
- mazowieckie
- śląskie
- lubelskie
Odpowiedź:
śląskie, mazowieckie, lubelskie
Zadanie 23. (1 pkt)
Na podstawie informacji zawartych w tabeli w zadaniu 22. sformułuj wniosek dotyczący wielkości PKB na 1 mieszkańca i udziału pracujących w III sektorze gospodarki w podanych województwach.
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………
Odpowiedź:
W województwach o wyższym niż w pozostałych PKB na 1 mieszkańca udział pracujących w sektorze III jest także wyższy.
Zadanie 24. (2 pkt)
Uzasadnij, podając trzy argumenty, konieczność ochrony naturalnych formacji leśnych na świecie.
1. …………………………………………………………………………………..
2. …………………………………………………………………………………..
3. …………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
- występowanie lasu sprzyja ochronie zagrożonych wyginięciem unikalnych gatunków flory i fauny
- las ogranicza proces erozji gleb
- obecność lasu wpływa korzystnie na stosunki wodne na danym obszarze, zwiększając wielkość retencji powierzchniowej i podziemnej
Zadanie 25. (2 pkt)
Podaj po dwa przykłady społeczno-gospodarczych korzyści i zagrożeń, które dotyczą krajów słabo rozwiniętych i wynikają z procesów globalizacji na świecie.
Korzyści:
1. …………………………………………………………………………………..
2. …………………………………………………………………………………..
Zagrożenia:
1. …………………………………………………………………………………..
2. …………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
Korzyści:
– tworzenie nowych miejsc pracy przez inwestorów zagranicznych
– upowszechnianie się nowych rozwiązań i standardów w życiu społeczno-gospodarczym
(np. w sferze komunikacji – komputeryzacja, telefonia komórkowa, w sferze ekologii – tworzenie parków narodowych)
Zagrożenia:
– upadek małych firm lub rzemiosła wskutek silniejszej konkurencji towarów i usług firm zagranicznych
– zanikanie lokalnych kultur, tradycji, zwyczajów
Zadanie 26. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono zmiany w wielkości wydobycia węgla kamiennego w Polsce w mln ton w latach 1950–2009.
Podaj dwie przyczyny zmiany w wielkości wydobycia węgla kamiennego w Polsce po 1980 roku.
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
Odpowiedź:
- Spadek produkcji w sektorach energochłonnych związany ze spadkiem eksportu do krajów Europy Zachodniej
- Wstrzymanie pożyczek zagranicznych na rozwój przemysłu związane z wprowadzenie stanu wojennego w 1981 r.
- Otworzenie kopalni węgla brunatnego w Bełchatowie w 1980 r.
Zadanie 27. (2 pkt)
Na fotografiach przedstawiono obiekty o dużych walorach historycznych i turystycznych, charakterystyczne dla stolic wybranych województw w Polsce.
Uzupełnij tabelę. Wpisz nazwę miasta, w którym znajduje się obiekt przedstawiony na fotografii, oraz nazwę województwa, na terenie którego jest on położony. Nazwy miast dobierz z podanych.
- Warszawa
- Poznań
- Kraków
- Gdańsk
- Szczecin
| Obiekt (numer fotografii) | Miasto | Województwo |
| 1 | ||
| 2 | ||
| 3 |
Odpowiedź:
1. Gdańsk, pomorskie
2. Kraków, małopolskie
3. Warszawa, mazowieckie
Zadanie 28. (2 pkt)
Na mapie literami od A do D oznaczono wybrane państwa Europy.
Uzupełnij tabelę nazwami państw, dla których podano wybrane informacje. Obok każdego z państw wpisz literę oznaczającą położenie państwa na mapie Europy.
| Informacja | Nazwa państwa | Położenie (wpisz literę) |
| Od 1 lipca 2013 r. jest członkiem Unii Europejskiej. | ||
| Stolicą państwa jest Belgrad, który pełnił funkcję stołeczną byłej Jugosławii. | ||
| Jest członkiem Unii Europejskiej od 2004 r. Posługuje się walutą euro. |
Odpowiedź:
Chorwacja – B
Serbia – C
Słowenia – A
Zadanie 29. (2 pkt)
Na mapie zaznaczono wybrane parki narodowe w Polsce.
a) Zaznacz cechę środowiska przyrodniczego, która jest charakterystyczna dla każdego z parków narodowych oznaczonych literami A, B, C.
1. Obszary pierwotnej puszczy.
2. Krajobraz polodowcowy z jeziorami rynnowymi.
3. Lasy porastające wydmy śródlądowe.
4. Tereny podmokłe w pradolinie.
b) Wymień, spośród zaznaczonych na mapie, nazwy dwóch parków narodowych położonych na obszarze gór. Podaj litery, którymi oznaczono ich położenie.
Odpowiedź:
a) 4,
b)
Karkonoski – D
Gór Stołowych – E
Tatrzański – F
Pieniński – G
Bieszczadzki – H
Matura z geografii 2014 poziom podstawowy — łatwa czy trudna?
Rozwiązałeś maturę z geografii 2014? Pochwal się w komentarzu. Jak Ci poszło, co sprawiło największą trudność i dlaczego.
Wersję w pliku pdf możesz pobrać tutaj: