W kwietniu rozwiązywałam zadania geograficzne z egzaminu gimnazjalnego. Dzisiaj przyszła pora na maturę rozszerzoną, którą zdawało w tym roku prawie 73 tysiące uczniów. Arkusz z odpowiedziami i załącznikami znajdziesz w tym wpisie.
Matura rozszerzona z geografii była na porównywalnym poziomie co w tamtym roku, a może nawet nieco trudniejsza.
Zadania banalne (12)
1. A – Najwyższe temperatury są tam gdzie pustynie, czyli II. B – strefa I w Ameryce Południowej to akurat dżungla amazońska, raczej tam pada. C – Nad dżunglą jest więcej chmur niż nad pustynią. D – niezależnie od strefy klimatycznej mniejsze amplitudy są na wybrzeżach. E – nad wybrzeżem w strefie umiarkowanej pada więcej niż na biegunach
2.1 Gdzie jest pustynia Namib? Jak ktoś kojarzy, że na zachodnim wybrzeży Afryki łatwo domyśli się, że morze i pustynia są „odwrotnie” niż na mapie, czyli C – południe.
7.1. Najszybciej porusza się równik, a najwolniej bieguny. Czyli odpowiedź 1, bo jest bliżej równika, ma niższą szerokość geograficzną.
7.2. Nad którym zwrotnikiem góruje Słońce w czerwcu? Nad „naszym” Raka, bo mamy wtedy lato. I nawet nie musimy pamiętać jaka to szerokość ten zwrotnik, bo punkt 1 leży na półkuli południowej (wartości szerokości geograficznej zwiększają się w dół), czyli odpowiedź 2.
9. Uwielbiam sczytywać z mapy oczywistości – las, rzeka i jaskinia.
10. Wycinka lasów i niszczenie gleby przy niwelowaniu terenu.
16.2. Bo jest płytko i można ją tanio wydobywać.
23.2. Większa świadomość w zakresie antykoncepcji i planowania rodziny. Emancypacja kobiet i stawianie przez nie na karierę zawodową.
24. Kobiety wychowują dzieci i zajmują się domem (tradycyjny model rodziny). Mężczyźni zarabiają więcej, więc im bardziej opłaca się iść do pracy. Wiele zawodów, na które jest zapotrzebowanie jest bardziej „męskich” np. górnictwo, budowlanka, transport itp. Kobiety odchodzą wcześniej na emeryturę.
32. W Polsce gospodarstwa są rozdrobnione, więc produkcja rolna i hodowla są mało opłacalne.
35.1. PRAWDA, FAŁSZ, droga 1 idzie pod górę, FAŁSZ, 850 m to ta poziomica z „dziubkiem”.
35.2. droga nr 2. Cecha – jest łagodniejsza, ma mniej ostrych zakrętów, co jest bezpieczniejsze dla kierowców. Cecha – najmniejsze przewyższenia, co zmiesza koszty budowy (niwelacje) i eksploatacji (mniejsze zużycie paliwa)
Zadania łatwe (13)
2.2 Masy powietrza napływające nad pustynię znad Atlantyku przemieszczają się nad prądem morskim zimnym . Kiedy te masy przedostaną się nad ląd, często tworzą się nad nim mgły. Suchość klimatu pustyni Namib jest potęgowana przez stałe oddziaływanie w tych szerokościach geograficznych zstępujących mas powietrza. Nie wiem jak Wy, ale utkwiła mi w pamięci taka zagadka – na której pustyni są pingwiny? I obrazek pingwinków na pustyni otoczonych mgłą. Pingwiny = prąd z Antarktydy = prąd zimny, można nawet nie wiedzieć jaki. Prądy powietrzne też są łatwe – Słońce najbardziej nagrzewa równik, więc tam ciepłe powietrze idzie do góry i gdzieś musi ochłodzić się i spaść, czyli nad zwrotnikami. Poglądowo przypominam posta: Dlaczego w Afryce jest gorąco i są pustynie?
3. Cecha – działa na nie ciśnienie hydrostatyczne. Wyjaśnienie – wody artezyjskie są łatwiejsze w pozyskaniu, bo są w niecce artezyjskiej i same płyną, ponieważ są poniżej poziomu lustra wody. Wody subartezyjskie wymagają pompy, ponieważ są powyżej lustra wody.
4.1. Do zadania można podejść na dwa sposoby. Sposób logiczny – najdalej na północ są wysunięte Dikson, Wierchojańsk i Bergen, ale Bergen leży nad morzem, więc odpada. Zostają dwie stacje. Sposób dokładny – z wykresu zmarzliny odczytujemy szerokość geograficzną, do której występuje zmarzlina – na oko 55 stopni, ale weźmy nawet podane 60 stopni. I znów uzyskujemy ten sam zestaw miejscowości. Jednak wiemy, że ciepły Golfsztorm i bliskość morza to nie są dobre warunki do -5 stopni Celsjusza przez cały rok. Odpowiedź C.
4.2. Wierchojańsk jest z podanych stacji najbardziej w środku kontynentu i w miarę daleko na północy. W końcu to centrum Syberii 🙂 Czyli temperatury niskie i mało pada. D.
Saratów jest najdalej na południe, więc będzie tam najcieplej i w miarę równo popada, czyli A.
Dikson jest najdalej wysunięty na północ, ale jest nad morzem, więc zimno, ale cieplej niż w WIerchojańsku i ciut większe opady, czyli B.
5. Jakoś te rowy się z tymi wulkanami dziwnie pokrywają, tiaaa…
Wyjaśnienie: W strefach subdukcji, gdzie grubsze i lżejsze płyty kontynentalne nachodzą na cięższe i cieńsze płyty oceaniczne wpychając je wgłąb Ziemii. Tam następuje topnienie płyt oceanicznych. Wynikiem tego jest większa ilość magmy, która wywołuje czynny wulkanizm.
11. Wymagane czytanie ze zrozumieniem ostatniego zdania opisu. Odpowiedź C1.
13. Odpowiedź B odpada z automatu 🙂 Odpowiedź A też jest nieprawidłowa, bo z mapy wynika, że stoki są bardziej na północ i północny-zachód. E jest nadmuchane z tym „największym”, ale nie mamy tego jak zweryfikować na maturze. Pozostają C i D. I obie te odpowiedzi pasują.
15. Najpierw porfir krystalizował sobie spokojnie we wnętrzu Ziemi i tam powstały kryształy. Potem nagle zostały zmienione jego warunki krystalizacji np. na skutek wyrzucenia z lawą na powierzchnię, gdzie już nie miał czasu wolno i spokojnie dokończyć procesu. Dlatego ciasto jest niewykrystalizowane.
21.2. Czyli dlaczego ludzie uciekają z miasta na wieś? Chcą ciszy i spokoju, świeżego powietrza ect. Ceny mieszkań w centrum rosną, a ich jakość maleje (kamienice itp.), w centrum raczej buduje/przystosowuje się biurowce, centra handlowe itp.
23.1. Pierwsze państwo należy do krajów wysoko rozwiniętych, a drugie do krajów słabo rozwiniętych. Jedyna pasująca para to B.
25. Województwa lubelskie i podlaskie. Cechy: gorsze warunki do rozwoju, edukacji, pracy. Emigracja zarobkowa młodych ludzi za granicę.
26. Energia jądrowa to najbliższe nam lata, czyli 1990 i 2010. Czyli 2010, potem 1990, różnice widać też we wzroście energii wodnej. Wyznacznikiem dalszej kolejności jest ropa. W 1920 troszeczkę, a już w 1950 całkiem sporo. Potwierdzeniem może być też porównanie drewna – im dawniej, tym większe zużycie.
29. PRAWDA, FAŁSZ chodzi o ochronę środowiska, elektrownie wiatrowe i odległość od węgla, FAŁSZ, węgiel brunatny nie lubi długich podróży.
Zadania średnie (10)
6.1. Tu już się trzeba trochę nakombinować i zastosować eliminację. C odpada, bo cyrki są w górach, a jezioro na Mazurach. D miałoby raczej kształt bardziej okrągły. B byłoby podłużne, ale na linii wschód-zachód. A pasuje do wymywania, bo ma podłużny kształt i jest na linii północ-południe. Strzałka z kierunkami świata jest podchwytliwa 🙂
6.2. I znów eliminacja. Włocławskie powstało wskutek budowy zapory, a Łebsko jest mierzejowe. Gopło czy Druzno? Druzno jest deltowe i leży na Żuławach, więc zostaje Gopło. Lądolód prędzej działał w zakresie jezior na pojezierzach niż Żuławach.
8. Zadanie może łatwe, ale mało kto lubi obliczenia. Plus jest taki, że podano równonoc, więc nic dodatkowo nie dodajemy ani nie odejmujemy. Szerokość liczmy odejmując wysokość Słońca od 90 stopni:
szerokość = 90* – 39* 55′ = 50* 05′ N
Oczywiście dodajemy N, bo na mapce jest kawałek Polski. Tak samo do długości dodamy E z tego samego powodu. Jakby ktoś miał wątpliwości są szerokości i długości są podane wokół mapki. Z długością jest nieco więcej do liczenia.
1* = 4 min, a 1′ = 4 sek
długość = 78 minut : 4 minuty = 19*30′
długość = 40 sekund : 4 sekundy = 10′
długość = 19*30′ + 10′ = 19*40′ E
12. 1. mamy skały z jury, permu i miocenu, więc PRAWDA. 2. graptolity i trylobity to paleozoik, a na mapie dominują skały z jury, czyli mezoiku. FAŁSZ. I 3. też FAŁSZ.
17.1. Mikroskopijna mapka, powiedzmy, że średnie. Z trzech opisów eliminujemy B – opis wskazuje na orogenezę alpejską, czyli realnie Tatry. C wybitnie pasuje do Karkonoszy – zrębowe, uskoki, granity. Więc X-C-Karkonoski Park Narodowy. Drogą eliminacji Y-A, ale co to jest? Rozległe, niskie… Albo wiemy, albo nie. Park Narodowy Gór Stołowych.
19.1. 1 i 4 odpadają, bo w tundrze ani w dżungli za dużo próchnicy nie ma. Wielkie Jeziora czy prerie? Wygrywa obszar nr 3.
20. B to Somalia, kluczowe jest to piractwo. C – ilu członków Unii ma problemy z sąsiadami? Tylko Cypr. Dużą podpowiedzią jest to „oprócz jednego państwa”, czyli Turcji (przypomnij sobie wpis o definicjach państwa). Zostają A, D i E i Azerbejdżan i Maroko. Łatwo sparować Maroko i A, jako, że to jedyna hiszpańska kolonia. E odpada, bo Azerbejdżan nie leży w Europie, więc D.
27. Przyczyny – budowa największej elektrowni na świecie, zapotrzebowanie na energię elektryczną + zwiększenie żeglowności. Skutki – zagrożenie dla zwierząt np. zamknięcie szlaków rybnych, wyginięcie gatunków ryb + zalanie stanowisk archeologicznych + konieczność przesiedlenia ludności
31. Ziemniaki spadają na łeb na szyję, czyli II. Odpowiedź A to bardziej rzepak lub słonecznik, B jest poprawne, a C – widział ktoś krowę na ziemniakach? 🙂
33. A – kawa to Brazylia i kraje afrykańskie, D – to jakieś kraje arabskie, może Arabia Saudyjska. E – żelazo i węgiel to Australia, B – miedź to Chile (skojarz z Ignacym Domeyko), więc zostaje Bangladesz – C.
Zadania trudne (11)
14. Zadanie niby proste, ale można się koncertowo wyłożyć.
skala mapy 1:25 000
czyli (1 cm to 0,25 km) do kwadratu
1 cm2 – 0,0625 km2
x – 0,75 km2
x = 0,75 km2 x 1 cm2 / 0,0625 km2 = 12 cm2
16.1. Najpierw zbierała się sól (C), potem na to nałożyły się gipsy, wapienie i piaskowce (B). Następnie powstał sam wysad (F). Wapienie są przerwane, więc coś musiało je zrównać i „zeszlifować” z powierzchni wysadu (E). A na końcu na to wszystko położyły się piaski i iłły polodowcowe (D).
17.2. Opis 1 – jeziora, gliny, torfowiska i grądy – to wygląda na brunatne i czarne ziemie. Opis 2 – piach i bory, czyli bielice. Odpowiedź B.
18. Bardzo trudne zadanie. Trzeba by było znać przekrój przez wyspy albo chociaż ich usytuowanie na mapie. Wykres 3 możemy wyeliminować, bo to raczej największa z wysp Honsiu z górą Fudżi. Druga pod względem wielkości jest Hokkaido i to ona jest najbardziej na północ. Czyli idąc tym tokiem rozumowania wykres nr 1, bo jest najwyższy z pozostałej trójki.
19.2. Odpowiedź 2.
21.1. A – mało ludzi, północ Rumunii, Karpaty. Pasuje na pierwszy rzut oka 1 i 4, ale poprawna odpowiedź to 1. B – Nizina Padańska, rzeka, lasy. Odpowiedź 5. 2 pasuje do regionów polarnych, 3 o złożach nic nie wiemy, podobnie jak o 4 opadach. Lasy i jeziora z 6 to raczej pojezierza Polski.
22. Terytorium zamorskie, które ma małe znaczenie – pasują tylko Falklandy z zaznaczonych, E. Kraj z językiem romańskim, czyli kolonia francuska lub hiszpańska – pasuje i Kanada, i Gujana. Ale do ostatniego pasuje bardziej Gujana C, więc drugi opis to Kanada B.
28. Węgiel kamienny D – wydobycie, które regularnie maleje z powodu niskiej opłacalności. Każdy słyszał chyba o strajkach górników i zamykaniu kopalni. Węgiel brunatny B (jak Bełchatów) – nic o nim nie słychać, stałe wydobycie, nikt nie strajkuje. Ropa naftowa A – jedyny surowiec, który obecnie wydobywamy na morzu 🙂 Naprowadzić może też jej znikomy udział. Rudy miedzi C, bo tylko C zostało, a tam jest Legnica i Głogów. Trzeba znać mapę wydobycia Polski.
30. Trzoda chlewna będzie nikła w krajach islamskich lub z społecznością muzułmańska, czyli Indonezji i Indiach. Indie i Chiny są największymi producentami herbaty. Mamy już jedno państwo Indie nr 4, a co za tym idzie też Chiny nr 1 i Indonezję nr 2. Dla Wietnamu pozostaje nr 3.
34. Do Polski najbardziej podobne mogą być Rumunia i Francja, ale Francuzi mają pewnie jeszcze mniej udziału w rolnictwie. Druga linijka to kraj z gorszym niż Polska rozkładem – Albania.
36. Odpowiedź B, 2 jest oczywista, 4 odpada, bo z Alaski to raczej ropa.
Podsumowanie
W porównaniu z poprzednim rokiem dużo więcej było pytań banalnych, a mniej łatwych. Spokojnie bez wysiłku można uzyskać wynik ok. 50%. Jednak było kilka pytań trudnych, które mnie zaskoczyły. Najbardziej wydumanym zadaniem było pytanie o japońskie góry (18).
A jak poszło Tobie? Które pytanie sprawiło Ci największą trudność, a które było najłatwiejsze?
Oficjalne wyniki już 3. lipca.
0 Comments for “Matura z geografii 2018 – komentarz i wyniki”