Matura z geografii 2013 poziom rozszerzony – arkusz i odpowiedzi

Matura z geografii 2013 poziom rozszerzony odbyła się w maju 2013 roku. Na napisanie poziomu rozszerzonego maturzyści mieli 150 minut, czyli standardowe 2,5 godziny. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 60.

Matura z geografii 2013 poziom rozszerzony — pytania i odpowiedzi

Zadania od 1. do 9. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich.(MAPA)

Zadanie 1. (1 pkt)

Na podstawie mapy dobierz do opisów jezior ich nazwy. Jeziora wybierz z podanych.

Jeziora: Nidzkie (D-F4/5), Duś (B/C3), Guzianka Wielka (F3), Skarp (B4)

Niewielkie jezioro w obrębie Mazurskiego Parku Krajobrazowego, położone na wysokości około 120 m n.p.m. Jezioro otoczone jest łąkami i polami. Brzegi jego północnej części są bagniste. Przez jezioro przepływa niewielka rzeka, która uchodzi do Krutyni.
……………………………………………………………………………………………………………….

Jezioro ma kształt wydłużonej, wygiętej rynny. Brzegi jeziora, przeważnie wysokie, porośnięte są zwartymi kompleksami leśnymi. Nad jeziorem znajdują się pola namiotowe, biwakowe i ośrodki wypoczynkowe. Jezioro należy do krajobrazowego rezerwatu przyrody.
………………………………………………………

Bezodpływowe jezioro w całości położone na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Brzegi jeziora łagodnie wznoszą się ponad powierzchnię wody. Jezioro otoczone jest lasami. Od strony południowej sąsiaduje ze wzgórzami morenowymi o wysokości około 140 m n.p.m.
……………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

Duś
Nidzkie
Skarp

Zadanie 2. (1 pkt)

Na podstawie mapy wymień trzy różnice w zagospodarowaniu turystycznym miejscowości Ukta (CD2) i Kamień (E1).
1.
……………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………….
3.
……………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

– tylko w Ukcie znajduje się zorganizowane kąpielisko
– w Ukcie rozwinęła się agroturystyka, której brak w Kamieniu
– tylko w Kamieniu znajduje się kemping

Zadanie 3. (1 pkt)

Szlak kajakowy rzeki Krutyni jest uważany za jeden z najpiękniejszych szlaków tego typu w Polsce.
Na podstawie mapy podaj trzy przyrodnicze walory turystyczne szlaku kajakowego rzeki Krutyni.
1.
……………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………….
3.
……………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

– przecina obszary o urozmaiconej rzeźbie polodowcowej, np. wykorzystuje jeziora
– przecina obszary zalesione
– prowadzi m. in. przez rzeczne meandry

Zadanie 4. (1 pkt)

Powierzchnia jeziora Duś (B/C3) wynosi na mapie 98 mm2.
Oblicz powierzchnię jeziora w terenie. Wynik podaj w km2. Zapisz obliczenia.
Obliczenia

Powierzchnia jeziora ……………………………..

Odpowiedź:

1 cm – 0,6 km
1cm2 – 0,36 km2
0,98 cm2 – x
x = 0,3528 km2

Zadanie 5. (1 pkt)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Przedstawione na mapie jezioro Bełdany jest jeziorem polodowcowym
A. typu morenowego.
B. typu wytopiskowego.
C. utworzonym przy współudziale wód fluwioglacjalnych.
D. powstałym z przeobrażenia przez lodowiec doliny V-kształtnej.

Odpowiedź:

C

Zadanie 6. (2 pkt)

Na podstawie mapy wymień cztery cechy misy jeziora Bełdany.

1.
……………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………….
3.
……………………………………………………………………………………………………………….
4.
……………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

– ma wydłużony kształt
– jest ułożona południkowo
– posiada nierówne dno
– największe głębokości występują w środkowej części misy

Zadanie 7. (1 pkt)

Odszukaj na mapie obszary położone w polach: D2, C3, E3.
Podaj i uzasadnij, na którym z wymienionych obszarów najintensywniej zachodził proces erozji bocznej.

Pole mapy ………………

Uzasadnienie
……………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

D2,
Na obszarze przedstawionym w tym polu występują najlepiej wykształcone meandry rzeczne (zakola), które są efektem erozji bocznej.

Zadanie 8. (3 pkt)

W jednym z miejsc na przedstawionym na mapie obszarze zmierzono w dniu równonocy wiosennej wysokość Słońca w momencie górowania. Zmierzona wysokość wyniosła 36º17′.

a) Oblicz szerokość geograficzną miejsca, w którym dokonano pomiaru, i zaznacz jego położenie wśród podanych poniżej.
Obliczenia

 

Pomiaru wysokości Słońca w momencie górowania dokonano
A. na północnym brzegu jeziora Duś (B3).
B. na parkingu w miejscowości Ukta (C2).
C. na polu namiotowym w miejscowości Kamień nad jeziorem Bełdany (E1).
D. na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 58 z drogą asfaltową (C3) prowadzącą do Ukty.

b) Podaj, o ile stopni będzie większy kąt górowania Słońca w dniu przesilenia letniego od kąta zmierzonego w dniu równonocy wiosennej.
……………………………………………………………………………………………………………….

c) Podkreśl dwa miasta, w których podczas równonocy wiosennej Słońce wschodzi wcześniej niż w miejscowości Ruciane-Nida.

A. Przemyśl (49º46′N, 22º46′E)
B. Szczecin (53º25′N, 14º38′E)
C. Suwałki (54º06′N, 22º56′E)
D. Zgorzelec (51º09′N, 14º59′E)
E. Warszawa (52º13′N, 21º00′E)

Odpowiedź:

a)
Ψ = 90º – h
Ψ = 90º – 36º17′
Ψ = 53º43’N
Miejsce pomiaru – C

b) 23º27′ (23,5º lub 23º26′)

c) A, C

Zadanie 9. (1 pkt)

Mazurski Park Krajobrazowy powstał w 1977 roku jako forma tymczasowa do momentu utworzenia parku narodowego. W jego skład miał wejść przede wszystkim obszar Mazurskiego Parku Krajobrazowego z rzeką Krutynią, jezioro Nidzkie i Łuknajno. Planom powołania parku narodowego sprzeciwiają się Lasy Państwowe, lokalni samorządowcy oraz wielu mieszkańców, bez których zgody park nie powstanie. Dyskusja na ten temat toczy się od kilkudziesięciu lat. Jest to najdłużej projektowany park narodowy w Polsce.

Na podstawie: Urzędnicy nie dbają o cud, Gazeta Wyborcza, 4.02.2011. www.mazurskipark.pl, www.wiadomosci.ekologia.pl

Podaj dwa argumenty przeciwników utworzenia na tym terenie parku narodowego.
1.
……………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

– przestrzenny i funkcjonalny rozwój miejscowości położonych na terenie parku będzie ograniczony ze względów ekologicznych
– ograniczenia w pozyskiwaniu zasobów leśnych np. drewna, runa leśnego

Zadanie 10. (2 pkt)

Poniżej podano nazwy skał i minerałów.
W każdym wierszu wykreśl jeden element niespełniający kryterium, według którego pozostałe elementy zostały zestawione.

A. porfir, gips, less, anhydryt
B. granit, bazalt, gabro, brekcja
C. skaleń, kwarc, andezyt, kalcyt
D. gnejs, kwarcyt, piaskowiec, łupek krystaliczny

Odpowiedź:

A. porfir
B. brekcja
C. andezyt
D. piaskowiec

Zadanie 11. (1 pkt)

W tabeli zestawiono wybrane cechy położenia geograficznego Polski.

Cecha	Konsekwencje położenia geograficznego Polski (wpisz literę)
Położenie między 49º00′ a 54º50′ szerokości geograficznej północnej.
Położenie między 14º07′ a 24º09′ długości geograficznej wschodniej.

Na podstawie: Świat w liczbach 2010, WSiP, Warszawa 2010.

Do każdej z cech położenia geograficznego Polski dobierz po jednej z podanych konsekwencji, które z tych cech wynikają.

Konsekwencje:

A. Najniższe roczne amplitudy temperatury powietrza występują na południowych krańcach kraju.
B. 91% powierzchni kraju zajmują niziny, na których wykształciły się głównie gleby brunatne i bielicowe.
C. Latem nad morzem dzień jest o około godzinę dłuższy niż na południu Polski. Natomiast zimą dzień nad morzem jest o około godzinę krótszy.
D. Różnice czasu słonecznego, objęcie obszaru Polski strefą czasu środkowoeuropejskiego.

Odpowiedź:

C, D

Zadanie 12. (2 pkt)

Na przekroju geologicznym oznaczono literami A, B, C uskoki tektoniczne, a numerami 1 i 2 wybrane ułożenia warstw skalnych.

Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest fałszywe.

Uskok A jest starszy od uskoku C. ……….

Stożek wulkaniczny powstał wcześniej niż dolina rzeczna. ……….

Układ warstw skalnych oznaczony numerem 1. to monoklina. ……….

Układ warstw skalnych oznaczonych numerem 2. przedstawia synklinę. ……….

Fałdowanie warstw skalnych nastąpiło wcześniej niż uskoki A i B. ……….

Odpowiedź:

P, F, P, F, P

Zadanie 13. (2 pkt)

Przyporządkuj podanym wydarzeniom okres lub epokę geologiczną, w których wydarzenia te miały miejsce.

Okresy/epoki geologiczne: kambr, karbon, kreda, plejstocen, holocen

A. Hercyńskie ruchy górotwórcze, bujny rozwój roślinności w gorącym i wilgotnym klimacie.
B. Powstanie Bałtyku i stopniowe ocieplanie się klimatu po wycofaniu lądolodu.
C. Wymarcie wielkich gadów, a w morzach także amonitów.
D. Oziębienie klimatu, pojawienie się człowieka.
A. ……………………… B. ………………………. C. ……………………… D. ………………………

Odpowiedź:

A. karbon,
B. holocen,
C. kreda,
D. plejstocen

Zadanie 14. (1 pkt)

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie głównych grzbietów śródoceanicznych na Ziemi.

Na podstawie teorii tektoniki płyt litosfery wyjaśnij powstawanie grzbietów sródoceanicznych na Ziemi.
……………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

Grzbiety powstają w strefach rozchodzenia się płyt litosfery, w których z wnętrza Ziemi wylewa się lawa bazaltowa.

Zadanie 15. (1 pkt)

W tabeli przedstawiono średnią temperaturę powietrza w styczniu i lipcu dla wybranych stacji położonych w przybliżeniu na równoleżniku 52ºN.

Wyjaśnij, dlaczego występują różnice w rocznej amplitudzie temperatury powietrza między wymienionymi stacjami.
……………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

Z zachodu na wschód Europy zmniejsza się wpływ Oceanu Atlantyckiego na temperaturę powietrza, a zwiększa wpływ dużego i zwartego obszaru lądowego. Dzięki temu stacje położone bliżej Oceanu Atlantyckiego, wpływającego zimą łagodząco na temperatury owietrza, charakteryzują się mniejszymi rocznymi amplitudami temperatury powietrza niż stacje położone w głębi lądu.

Zadanie 16. (2 pkt)

Fotografię wykonano na półkuli południowej w Afryce.

a) Podaj literę, którą oznaczono wykres rocznego przebiegu opadów atmosferycznych na obszarze przedstawionym na fotografii.

Wykres …………….

b) Podkreśl nazwę zwierzęcia i drzewa, które występują w naturalnym środowisku obszarów, takich jak przedstawiony na fotografii.

Zwierzęta: antylopy gnu, baktriany, tygrysy, lamy
Drzewa: hebanowce, baobaby, figowce, cedry

Odpowiedź:

a) C

b)
Zwierzęta: antylopy gnu
Drzewa: baobaby

Zadanie 17. (2 pkt)

Na mapie liniami A, B, C zaznaczono zasięgi występowania wybranych zjawisk geograficznych w Polsce.

Linia na mapie	Numer
A
B
C

Uzupełnij tabelę numerami objaśnień linii zaznaczonych na mapie.
1. Granica zasięgu buka.
2. Granica między dorzeczem Wisły i Odry.
3. Granica między obszarem młodoglacjalnym i staroglacjalnym.
4. Granica między strukturami paleozoicznymi a platformą prekambryjską.

Odpowiedź:

A – 3
B – 4
C – 1

Zadanie 18. (1 pkt)

Na rysunku przedstawiono jeden z typów wybrzeży, które występują nad Morzem Bałtyckim.

Wyjaśnij genezę wybrzeża przedstawionego na rysunku.
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

Wybrzeże powstało w wyniku zalania przez morze obszaru z licznymi pagórami (mutonami, barańcami) będącymi formami niszczącej działalności lodowcowej.

Zadanie 19. (3 pkt)

a) Uzupełnij tabelę. Wpisz obok czynników rzeźbotwórczych wymienione poniżej akumulacyjne i erozyjne formy rzeźby.

Formy rzeźby: pradolina, dolina zawieszona, sandr, morena boczna, kocioł lodowcowy, kem

b) Wśród wymienionych skał zaznacz dwie, których występowanie wynika z działalności lodowca lub wód fluwioglacjalnych.

• A. gliny
• B. wapienie
• C. węgiel brunatny
• D. gipsy
• E. iły

Odpowiedź:

a) akumulacyjne
lodowiec – morena boczna
wody – sandr, kem

erozyjne
lodowiec – dolina zawieszona, kocioł lodowcowy
wody – pradolina

b) A, E

Zadanie 20. (1 pkt)

Wpisz do tabeli litery, którymi oznaczono pradoliny, porządkując je w kolejności położenia na obszarze Polski z północy na południe.
Pradolina:

• A. Biebrzy-Narwi
• B. Redy-Łeby
• C. Barycko-Głogowska
• D. Warszawsko-Berlińska

Odpowiedź:

B, A, D, C

Zadanie 21. (1 pkt)

Zdania dotyczą związków między występowaniem określonego typu gleby a skałą macierzystą lub roślinnością.
Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest fałszywe.

W południowej Polsce lodowiec osadził lessy, z których wytworzyły się żyzne gleby – czarne ziemie. ……………

Gleby bielicowe wykształciły się z piasków polodowcowych w kwaśnym środowisku rozkładającej się iglastej ściółki. ……………

Podłoże skał węglanowych warunkuje powstawanie rędzin – gleb na ogół żyznych, ale trudnych w uprawie. ……………

Odpowiedź:

F, P, P

Zadanie 22. (2 pkt)

Dobierz do podanych naturalnych formacji leśnych odpowiadające im opisy.

• A. łęgi
• B. grądy
• C. bory

1.  Lasy iglaste porastające m.in. wydmy, pola sandrowe.
2.  Roślinność górska między reglem górnym a piętrem hal.
3.  Wielogatunkowe lasy liściaste o bogatym podszycie.
4.  Lasy liściaste w dolinach rzek okresowo zalewanych przez wody.

A. …………… B. …………… C. ……………

Odpowiedź:

A. 4, B. 3, C. 1

Zadanie 23. (1 pkt)

Na rysunku przedstawiono w ºC anomalie rocznej temperatury wód powierzchniowych oceanu, obliczone w stosunku do średniej temperatury wód oceanu u wybrzeży Ameryki Południowej.

U wybrzeży Ameryki Południowej na temperaturę wód oceanu wpływa zimny prąd morski oraz upwelling.
Na przykładzie wybrzeży Ameryki Południowej wyjaśnij, na czym polega przybrzeżny upwelling i dlaczego przyczynia się do anomalii temperatury wód oceanu.
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

Przybrzeżny upwelling polega na podnoszeniu się wód oceanicznych z większych głębokości ku powierzchni w miejsce wód, które są przemieszczane w kierunku otwartego oceanu. Wynoszone wody głębinowe są chłodne i dlatego przyczyniają się do anomalii temperatury wód oceanu.

Zadanie 24. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie obszarów intensywnego rybołówstwa morskiego.

Wymień dwie przyrodnicze cechy akwenów, które sprzyjają żyzności łowisk morskich. Uzasadnij znaczenie każdej z tych cech dla zasobności łowisk.
Cecha
……………………………………………………………………………………………………………………….
Uzasadnienie znaczenia
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
Cecha
……………………………………………………………………………………………………………………….
Uzasadnienie znaczenia
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

Obecność prądów morskich
Wskutek mieszania się wód zimnych i ciepłych prądów morskich następuje dotlenienie wody sprzyjające rozwojowi planktonu i narybku.

Upwelling
Zimne natlenione wody głębinowe są bogate w substancje odżywcze (związki azotu i fosforu), co sprzyja rozwojowi organizmów.

Zadanie 25. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono powierzchnię wybranych form użytkowania gruntów w 2008 r. oraz powierzchnię pokrytą glebami o określonej klasie bonitacyjnej dla województw w Polsce oznaczonych literami od A do D.

Na podstawie tabeli podaj oznaczenie literowe województwa, na obszarze którego istnieją najkorzystniejsze warunki dla
– uprawy pszenicy i buraków cukrowych,
– chowu bydła.
Uzasadnij swój wybór.

Odpowiedź:

Dla uprawy pszenicy i buraków cukrowych – A
Uzasadnienia:
Gleby klas I i II zajmują większą powierzchnię niż w pozostałych województwach.

Dla chowu bydła – C
Uzasadnienia:
Użytki zielone zajmują większą powierzchnię niż w pozostałych województwach.

Zadanie 26. (2 pkt)

Na diagramach przedstawiono udział głównych producentów wybranych zbóż na świecie w 2009 r.
Podpisz diagramy nazwami zbóż wybranymi z podanych poniżej.

żyto, pszenica, kukurydza, ryż

Odpowiedź:

A. pszenica, B. żyto, C. kukurydza

Zadanie 27. (2 pkt)

Spośród województw Polski największym współczynnikiem feminizacji charakteryzuje się łódzkie. W tabeli podano wartości tego współczynnika dla wybranych miast tego województwa.

Miasto	Współczynnik feminizacji
Łódź	120
Konstantynów Łódzki	115
Pabianice	117

Na podstawie: Przemiany demograficzne w województwie łódzkim w latach 2000–2007,
Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2008.

a) Podaj przyczynę wysokiego współczynnika feminizacji ludności wielu miast województwa łódzkiego.
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….

W województwie łódzkim, na tle wymienionych w tabeli miast, pod względem struktury płci ludności wyróżnia się Bełchatów. Liczba ludności tego miasta w 2011 r. wynosiła 60 222 mieszkańców, w tym liczba mężczyzn 29 546.

Na podstawie: Rocznik Demograficzny 2012, GUS, Warszawa 2012.

b) Oblicz na podstawie podanych informacji współczynnik feminizacji ludności Bełchatowa. Zapisz obliczenia.
Obliczenia

Współczynnik feminizacji ………………….

Odpowiedź:

a) Duży udział przemysłu lekkiego do lat 90. XX w. (włókienniczego, odzieżowego w Łódzkim Okręgu Przemysłowym) zatrudniającego głównie kobiety.

b)
60 222 – 29 546 = 30 676
(30 676 : 29 546) x 100 = 103,8 ≈ 104

Zadanie 28. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono wybrane informacje o ludności Polski w 2009 r.

Obliczenia

 

a) Oblicz i wpisz do tabeli wartość urodzeń na 1000 ludności w miastach i na wsi w Polsce.

 

b) Podaj trzy przyczyny różnic współczynnika urodzeń w miastach i na wsi w Polsce.
1.
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
3.
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

a)
Miasta 10,6
Wieś 11,4

b)
– na wsi częściej występuje tradycyjny model rodziny wielodzietnej
– w miastach wskutek dużej aktywności zawodowej kobiet dzietność rodzin jest mniejsza niż na wsi
– w miastach w późniejszym wieku zawierane są małżeństwa

Zadanie 29. (2 pkt)

Na wykresach przedstawiono strukturę demograficzną dwóch wybranych krajów świata.

Wymień po dwa przykłady konsekwencji społeczno-gospodarczych dla krajów A i B, które wynikają z przedstawionej na wykresach struktury demograficznej.
Kraj A
1.
……………………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………………….
Kraj B
1.
……………………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

Kraj A
– w przyszłości mogą wystąpić niedobory siły roboczej
– w przyszłości zwiększy się obciążenie dla budżetu z tytułu wypłat emerytur

Kraj B
– konieczność ponoszenia dużych nakładów na oświatę
– duża konkurencja na rynku pracy i trudności z jej znalezieniem (duże bezrobocie)

Zadanie 30. (2 pkt)

Poniżej wymieniono regiony, w których w XX w. oraz na przełomie XX i XXI w. zaistniały konflikty o złożonym podłożu, m.in. na tle politycznym, etnicznym, religijnym.

Przyporządkuj wymienionym regionom konfliktów podane nazwy grup wyznawców religii, stanowiących strony w tych konfliktach.

• hinduiści,
• katolicy,
• muzułmanie,
• prawosławni,
• protestanci

Kaszmir …………………………….., ……………………………….
była Jugosławia ………………………………, ………………………………, ………………………………
Irlandia Północna …………………………….., ……………………………….

Odpowiedź:

Kaszmir: hinduiści, muzułmanie
była Jugosławia: prawosławni, katolicy, muzułmanie
Irlandia Północna: katolicy, protestanci

Zadanie 31. (2 pkt)

Tekst odnosi się do współczesnych problemów gospodarczych i społecznych wielu krajów wysoko rozwiniętych.

Wiosną 2010 r. na konferencji w Brukseli poświęconej konkurencyjności unijnego przemysłu przedstawiono, że przed kryzysem w 2007 r. przemysł w Unii Europejskiej zatrudniał 22 miliony ludzi i tworzył 17,1% PKB, ale zatrudnienie w tym sektorze spada. Bezrobocie wśród młodzieży w kilku krajach członkowskich UE sięgnęło 50%. Komunikat Komisji Europejskiej mówi: „Europa musi odwrócić spadek znaczenia przemysłu w XXI w. (…). Podjęte niezwłocznie działania powinny przyczynić się do odwrócenia aktualnej tendencji spadkowej przemysłu z obecnego poziomu 15,6% udziału w PKB Unii Europejskiej do 20% w roku 2020”. UE powinna stworzyć korzystne warunki dla reindustrializacji – rozwoju przemysłu, zwłaszcza gałęzi wymagających współpracy z placówkami naukowo-badawczymi oraz wysoko wykwalifikowanej kadry pracowników.

W USA, gdzie deindustrializacja, czyli spadek udziału przemysłu w gospodarce, zaczęła się wcześniej niż w Europie, jej rezultatem jest stagnacja, a nawet spadek dochodów. Ćwierć wieku temu co piąty Amerykanin pracował w przemyśle, a teraz co jedenasty. Zatrudnienie w przemyśle było o 2 miliony wyższe niż w handlu. Dziś jest o 3 miliony niższe. Średnia płaca w handlu jest jednak o 47% niższa niż w przemyśle.

Na podstawie: A. Lubowski, Europejskie pomysły na pobudzenie przemysłu, www.wyborcza.biz

a) Podaj dwie przyczyny deindustrializacji w krajach wysoko rozwiniętych w ostatniej dekadzie XX w. i w pierwszej dekadzie XXI w.
1.
……………………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………………….
b) Podaj dwie korzyści społeczno-gospodarcze, jakie mogą odnosić wysoko rozwinięte kraje Europy i Stany Zjednoczone z reindustrializacji gospodarki.
1.
……………………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

a)
– przenoszenie produkcji przemysłowej do KSR ze względu na niższe koszty pracy w tych krajach
– zmiana modelu konsumpcji – wzrost popytu na usługi

b)
– powstanie nowych miejsc pracy
– poprawa koniunktury w działach gospodarki, które pracują na potrzeby przemysłu

Zadanie 32. (2 pkt)

W tekście przedstawiono jeden z problemów gospodarowania zasobami ropy naftowej na świecie.

Zbliża się moment, gdy z istniejących szybów naftowych nie da się już wypompować więcej ropy. Produkcja będzie się kurczyć. Koszty wydobycia surowca z coraz głębszych pokładów znacznie wzrosną. Tymczasem światowy popyt na ropę, choćby z powodu milionów nowych samochodów w Chinach i Indiach, będzie rósł gwałtownie. Według danych koncernu BP popyt na ropę wzrośnie do 2030 r. o 45%, a do 2050 r. aż o 90%.

Na podstawie: M. Rybarczyk, M. Rębała, Koniec ropy, www.newsweek.pl

Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wymień trzy gospodarcze konsekwencje dla świata związane z wyczerpywaniem się zasobów ropy naftowej.

1.
……………………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………………….
3.
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

– wzrost cen ropy naftowej i innych paliw
– wzrost koszów transportu oraz cen towarów
– rozwój energooszczędnych technologii

Zadanie 33. (2 pkt)

Uzupełnij tabelę. Dobierz wymienione poniżej obiekty turystyczne Polski według podanych w tabeli kryteriów.

• A. Szczeliniec Wielki
• B. Książ
• C. Siklawa
• D. Grabarka
• E. Golub-Dobrzyń
• F. Licheń

Odpowiedź:

Wierszami:
A C
D F
B E

Zadanie 34. (2 pkt)

W tabeli podano informacje dotyczące wymiany handlowej w 2010 r. Stanów Zjednoczonych z ośmioma krajami – głównymi partnerami handlowymi tego kraju.

a) Na podstawie informacji zawartych w tabeli sformułuj dwa wnioski dotyczące głównych kierunków geograficznych handlu zagranicznego Stanów Zjednoczonych.
1.
……………………………………………………………………………………………………………………….
2.
……………………………………………………………………………………………………………………….
b) Zaznacz nazwę organizacji, w ramach której Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk zniosły stawki celne we wzajemnym handlu.
A. OECD
B. NAFTA
C. Mercosur
D. ASEAN

Odpowiedź:

a)
– głównymi partnerami są kraje sąsiadujące ze Stanami Zjednoczonymi
– drugim kierunkiem, pod względem wielkości obrotów handlowych, są kraje Azji Wschodniej, np. Chiny, Japonia, Korea Płd.

b) B,

Zadanie 35. (1 pkt)

W tabeli zestawiono po trzech głównych partnerów Polski według udziału w imporcie w wybranych latach.

Wpisz do tabeli obok wymienionych krajów rok: 1938, 1980 i 2011, w którym kraje te były najważniejszymi partnerami w imporcie Polski.

Odpowiedź:

W kolejności:
2011
1938
1980

Zadanie 36. (3 pkt)

Na mapie zaznaczono wybrane terytoria.

W tabeli wymieniono dwa terytoria niesamodzielne.
a) Podaj przynależność polityczną wymienionych w tabeli terytoriów oraz litery, którymi oznaczono ich położenie na mapie.

Nazwa terytorium niesamodzielnego	Państwo, do którego należy terytorium	Lokalizacja terytorium niesamodzielnego na mapie (wpisz literę)
Ceuta
Gibraltar

b) Wymień przykład społeczno-ekonomicznej korzyści, którą mogą odnosić terytoria niesamodzielne z faktu swojej przynależności do innego państwa, oraz przykład korzyści politycznej dla kraju posiadającego takie terytorium.
Terytorium zależne
Korzyść społeczno-ekonomiczna …………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….

Kraj posiadający terytorium niesamodzielne
Korzyść polityczna
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

a)
Wierszami:
Hiszpania D
Wielka Brytania C

b)
Korzyść społeczno-ekonomiczna dla terytorium zależnego:
Większa dostępność np. migracyjna kraju, który jest metropolią.

Korzyść polityczna dla kraju posiadającego terytorium niesamodzielne:
Możliwość tworzenia baz militarnych.

Matura z geografii 2013 poziom rozszerzony — łatwa czy trudna?

Rozwiązałeś maturę z geografii 2013? Pochwal się w komentarzu. Jak Ci poszło, co sprawiło największą trudność i dlaczego.

Wersję w pliku pdf możesz pobrać tutaj: