Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/home/augxdkk/www/geographicforall.pl/wp-content/uploads/geoip/GeoLite2-Country.mmdb) is not within the allowed path(s): (/home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/:/home/klient.dhosting.pl/biurorock/.tmp/:/demonek/www/public/bledy.demonek.com/:/usr/local/lsws/share/autoindex:/usr/local/php/:/dev/urandom:/opt/alt/php82/usr/share/pear/:/opt/alt/php82/usr/share/php:/opt/alt/php82/) in /home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/public_html/wp-content/plugins/geoip-detect/data-sources/manual.php on line 233

Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/home/augxdkk/www/geographicforall.pl/wp-content/uploads/geoip/GeoLite2-Country.mmdb) is not within the allowed path(s): (/home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/:/home/klient.dhosting.pl/biurorock/.tmp/:/demonek/www/public/bledy.demonek.com/:/usr/local/lsws/share/autoindex:/usr/local/php/:/dev/urandom:/opt/alt/php82/usr/share/pear/:/opt/alt/php82/usr/share/php:/opt/alt/php82/) in /home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/public_html/wp-content/plugins/geoip-detect/data-sources/manual.php on line 233

Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/home/augxdkk/www/geographicforall.pl/wp-content/uploads/geoip/GeoLite2-Country.mmdb) is not within the allowed path(s): (/home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/:/home/klient.dhosting.pl/biurorock/.tmp/:/demonek/www/public/bledy.demonek.com/:/usr/local/lsws/share/autoindex:/usr/local/php/:/dev/urandom:/opt/alt/php82/usr/share/pear/:/opt/alt/php82/usr/share/php:/opt/alt/php82/) in /home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/public_html/wp-content/plugins/geoip-detect/data-sources/manual.php on line 233

Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/home/augxdkk/www/geographicforall.pl/wp-content/uploads/geoip/GeoLite2-Country.mmdb) is not within the allowed path(s): (/home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/:/home/klient.dhosting.pl/biurorock/.tmp/:/demonek/www/public/bledy.demonek.com/:/usr/local/lsws/share/autoindex:/usr/local/php/:/dev/urandom:/opt/alt/php82/usr/share/pear/:/opt/alt/php82/usr/share/php:/opt/alt/php82/) in /home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/public_html/wp-content/plugins/geoip-detect/data-sources/manual.php on line 233

Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/home/augxdkk/www/geographicforall.pl/wp-content/uploads/geoip/GeoLite2-Country.mmdb) is not within the allowed path(s): (/home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/:/home/klient.dhosting.pl/biurorock/.tmp/:/demonek/www/public/bledy.demonek.com/:/usr/local/lsws/share/autoindex:/usr/local/php/:/dev/urandom:/opt/alt/php82/usr/share/pear/:/opt/alt/php82/usr/share/php:/opt/alt/php82/) in /home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/public_html/wp-content/plugins/geoip-detect/data-sources/manual.php on line 233

Warning: file_exists(): open_basedir restriction in effect. File(/home/augxdkk/www/geographicforall.pl/wp-content/uploads/geoip/GeoLite2-Country.mmdb) is not within the allowed path(s): (/home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/:/home/klient.dhosting.pl/biurorock/.tmp/:/demonek/www/public/bledy.demonek.com/:/usr/local/lsws/share/autoindex:/usr/local/php/:/dev/urandom:/opt/alt/php82/usr/share/pear/:/opt/alt/php82/usr/share/php:/opt/alt/php82/) in /home/klient.dhosting.pl/biurorock/geographicforall.com/public_html/wp-content/plugins/geoip-detect/data-sources/manual.php on line 233

Parki narodowe są w kręgu zainteresowań wielu dziedzin związanych z geografią. Ich głównym zadaniem jest ochrona ekosystemu, a więc roślin, zwierząt, ale także formacji geologicznych czy krajobrazu kulturowego. Taka nieskażona przyroda przyciąga odwiedzających – czy to turystów czy wszelkiego rodzaju uczniów, przyjeżdżających w celach edukacyjnych.

Historia parków narodowych w Polsce

Pierwszym obszarem, na który nałożono zakazy polowań była królewska, a potem carska Puszcza Białowieska. Jednak park narodowy utworzono dopiero w 1932 roku. W tym samym roku, dwa miesiące wcześniej ochroną objęto Pieniny, popularny ówcześnie region wypoczynkowo-uzdrowiskowy.
Wojenne zawieruchy przeszkadzały w ochronie przyrody, więc pozostałe parki powstały już po II wojnie światowej – Tatrzański 1947, Świętokrzyski 1950, Babiogórski 1954, Ojcowski 1956, Wielkopolski 1957, Kampinowski i Karkonoski 1959. Jak widać w pierwszym okresie powstawały głównie parki położone w górach.
Lata 60,70 i 80-te to również narodziny kilku parków: Woliński 1960, Słowiński 1967, Bieszczadzki 1973, Roztoczański 1974, Gorczański 1981.
Po zmianie systemu gospodarczo-politycznego znów w pierwszych latach zanotowano nowe parki: Wigierski 1989, Drawieński i Poleski 1990, Biebrzański i Gór Stołowych 1993, Magurski 1995, Narwiański i Gór Stołowych 1996. Po kilku latach przerwy Ujście Warty wywalczyło status parku narodowego w 2001 roku i jak na razie jest to nasz najmłodszy park narodowy.

W 2004 roku powstała Ustawa o ochronie przyrody, która klasyfikowała idn play i ujednolicała typy ochrony w Polsce. Dlatego park narodowy musi mieć minimum 1000 hektarów, cechować się szczególnymi wartościami z zakresu przyrody, nauki, kultury, edukacji i wpływów społecznych. Tworzy się go, żeby zachować i odtwarzać naturalny ekosystem oraz krajobraz (również kulturowy).

Parki narodowe w liczbach i ciekawostki

Nasze 23 parki narodowe zajmują łącznie obszar 1% powierzchni kraju. Czy to dużo? Dla porównania Czarnogóra i Nowa Zelandia ma ich aż 10%, ale to jeden z najwyższych wyników na świecie.

Białowieski Park Narodowy jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w kategorii przyrodniczej, Więcej przedstawicieli mamy na Liście Rezerwatów Biosfery UNESCO: Babiogórski PN (1977/2001), Białowieski PN (1977), Słowiński (1977), Bieszczadzki PN w ramach rezerwatu Karpaty Wschodnie (1992), Tatrzański i Karkonoski PN (1992), Kampinoski PN (2000), Poleski PN (2002), PN Bory Tucholskie (2010).

Kampinoski i Wielkopolski Park Narodowy powstały w pobliżu wielkich miast – Warszawy i Poznania. Ten pod stolicą jest jedną z dwóch puszcz na Ziemi, umiejscowioną pod dużym miastem i pełni funkcję “zielonych płuc” dla miasta.

Bagna, torfowiska, tereny podmokłe i rzeki są chronione głównie w parkach: Wigierskim, Biebrzańskim, Drawieńskim, Kampinoskim, Narwiańskim, Borach Tucholskich, Ujścia Warty i Poleskim.

Elementy geologiczne chronione są szczególnie w Wielkopolskim, Wolińskim i Tucholskim PN (formy polodowcowe), Tatrzańskim (góry typu alpejskiego, stawy polodowcowe), Gór Stołowych (góry o budowie płytowej), Bieszczadzkim (połoniny górskie), Ojcowskim (formy krasowe), Pieniński (góry wapienne), Świętokrzyskim (gołoborza).

W Wolińskim i Słowińskim PN opieką objęto wybrzeża – klifowe, mierzejowe i wydmowe. Wydmy śródlądowe chronione są w sbobet Kampinoskim PN.

Naturalna puszcza występuje w Białowieskim PN, jest to jedyne stanowisko naturalnego boru niżowego. Naturalne łąki związane z kulturą pasterską (inny skład gatunkowy niż na łąkach koszonych) są chronione w Gorczańskim PN.

Parki narodowe w Polce, By Pedros.lol [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0) or GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html)], via Wikimedia Commons

Turystyka w parkach narodowych

Zgodnie z ustawą parki narodowe są udostępnione dla ruchu turystycznego pod pewnymi warunkami. Wolno chodzić wyłącznie po wyznaczonych szlakach, nie można ingerować w przyrodę np. śmiecić czy drażnić zwierząt.

Pewnie zastanawiacie się, które parki są najczęściej odwiedzane. Oto krótka statystyka z 2008 roku:

• 10690 tys. – tyle turystów odwiedziło polskie parki (metoda szacunkowa, ponieważ nie wszędzie są bilety na wszystkich szlakach).
• Ponad 1000 tys odwiedziło parki – Kampinoski i Wielkopolski (bliskość dużych miast), Karkonoski, Tatrzański, Woliński.
• Najbardziej zatłoczonym parkiem jest Tatrzański – 2078 tys. przyjezdnych.
• Najlepszą infrastrukturę noclegową mają te najpopularniejsze – w Karkonoszach mamy 10 schronisk, w Tatrach 8 schronisk i 14 domów wczasowych.
• Najrzadziej odwiedzanymi parkami były: Narwiański (8,6 tys.), Poleski (15 tys.), Ujścia Warty (20 tys.), Drawieński (23 tys.), Biebrzański (32 tys).

 

Planowane parki narodowe

Zapamiętaj!

• Najstarszy PN – Pieniński 1932
• Najmłodszy PN – Ujścia Warty 2001
• Najmniejszy PN – Ojcowski
• Największy PN – Biebrzański
• Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO – Białowieski
• Lista Rezerwatów Biosfery UNESCO – 9 parków – Babia Góra, Białowieski, Słowiński, Bieszczadzki, Tatrzański, Karkonoski, Kampinoski, Poleski, Bory Tucholskie

Książki, w których zestawiono wszystkie parki narodowe w Polsce:

• 15 najpiękniejszych parków narodowych w Polsce – Dariusz Jędrzejewski – duże zestawienie
• Polskie Parki Narodowe – Praca zbiorowa
• Encyklopedia ilustrowana polskie parki narodowe

 

This post is also available in: polski