Stara matura z geografii 2019 poziom rozszerzony – arkusz i odpowiedzi

Stara matura z geografii 2019 poziom rozszerzony odbyła się 15 maja 2019 roku o godzinie 09:00. Na napisanie poziomu podstawowego maturzyści mieli 150 minut, czyli standardowe 2,5 godziny. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 60.

Stara matura z geografii 2019 poziom rozszerzony — pytania i odpowiedzi

Zadania od 1. do 5. wykonaj na podstawie barwnej mapy szczegółowej fragmentu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej oraz własnej wiedzy.

Zadanie 1. (3 pkt)

Na fotografii przedstawiono stok góry Łężec (C3) z wyciągiem narciarskim. Strzałką zaznaczono szczyt jednego ze wzniesień widocznych z góry Łężec.

a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Strzałką zaznaczono na fotografii szczyt wzniesienia

A. Babia (D3).
B. Apteka (C3).
C. Sowiniec (C4).
D. Skałka (B3).

b) Oblicz średnie nachylenie terenu na odcinku zajmowanym przez wyciąg narciarski na stoku góry Łężec. Przyjmij, że różnica wysokości między początkiem i końcem tego wyciągu wynosi 60 m. Wynik podaj w %. Zapisz obliczenia.

Obliczenia:

Średnie nachylenie terenu ………… %

Odpowiedź:

B

Zadanie 2. (1 pkt)

Na fotografii przedstawiono Okiennik Wielki (C5), jedną z najbardziej charakterystycznych skał występujących na obszarze przedstawionym na mapie.

W jednej z miejscowości przedstawionych na mapie zmierzono azymut na Okiennik Wielki i uzyskano wynik pomiaru 210º.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Azymut wyznaczono z miejscowości

A. Morsko (C4).
B. Skarżyce (C5).
C. Piaseczno (C4/5).
D. Żerkowice (D6).

Odpowiedź:

C

Zadanie 3. (2 pkt)

Odszukaj na mapie Rzędkowice (B2/B3).

Wykaż związek między warunkami środowiska przyrodniczego obszaru przedstawionego na mapie a bazą turystyczną w Rzędkowicach. Podaj dwa argumenty.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi:

• Występowanie licznych skał/skałek/ostańców skalnych, (np. Skał Rzędkowickich) sprzyja rozwojowi turystyki kwalifikowanej – wspinaczki i usług z tym związanych, np. Szkoły Wspinaczkowej, Szkoły Alpinizmu, stacji GOPR.
• Występowanie terenów atrakcyjnych krajobrazowo, np. charakteryzujących się obecnością skał i lasów, sprzyja rozwojowi bazy noclegowej (gospodarstwa agroturystyczne, pole namiotowe, zajazd turystyczny).
• Występowanie terenów atrakcyjnych krajobrazowo, np. charakteryzujących się obecnością skał i lasów, powoduje, że przez miejscowość przechodzą szlaki turystyczne piesze oraz szlak dydaktyczny.

Zadanie 4. (2 pkt)

Powierzchnia sztucznego zbiornika (D1/E1) wynosi w terenie 26 ha.

Oblicz powierzchnię tego zbiornika na tej mapie. Wynik podaj z dokładnością do 0,1 cm². Zapisz obliczenia.

Obliczenia:

Powierzchnia na mapie …………………. cm²

Odpowiedź:

Zadanie 5. (2 pkt)

Podaj trzy różnice pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego obszarów przedstawionych na mapie w polach C4 i D4.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….
3.  ……………………………….

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi:

Na obszarze przedstawionym w polu C4:

• są większe deniwelacje
• jest więcej skał na powierzchni.

Tylko na obszarze przedstawionym w polu C4:

• są jaskinie
• są urwiska skalne
• nie występują cieki.

Zadanie 6. (2 pkt)

Uzupełnij tabelę. Przyporządkuj do każdego z opisów kartograficznej metody prezentacji informacji geograficznej jej nazwę oraz przykład zjawiska, które można za pomocą tej metody przedstawić. Nazwy metod oraz literowe oznaczenia zjawisk wybierz spośród podanych poniżej.

Metoda: kartogramu, kartodiagramu, sygnaturowa, izoliniowa, powierzchniowa.

Przykład zjawiska:

A. Struktura użytków rolnych w Polsce według województw.
B. Temperatura powietrza w styczniu na poziomie rzeczywistym w Polsce.
C. Zasięg występowania pstrąga potokowego.
D. Występowanie miejsc eksploatacji surowców energetycznych w Europie.

Odpowiedź:

sygnaturowa D
kartodiagramu A
izoliniowa B

Zadanie 7. (3 pkt)

Na wykresie przedstawiono częstość występowania mas powietrza nad obszarem Polski w ciągu roku.

a) Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Nad obszarem Polski, w ciągu roku, największy udział mają masy powietrza znad wschodniej części Europy i zachodniej części Azji. P F
2. W okresie lata nad obszarem naszego kraju notuje się największą częstość występowania powietrza znad Atlantyku. P F
3. W grudniu najczęściej występuje nad Polską masa powietrza, która tworzy się nad Grenlandią lub Spitsbergenem. P F

b) Podaj trzy cechy pogody w styczniu w Polsce, typowe dla masy powietrza, która w tym miesiącu najczęściej dokonuje adwekcji nad obszar naszego kraju.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….
3.  ……………………………….

Odpowiedź:

F, P, F

Przykładowe odpowiedzi:

• Duże zachmurzenie.
• Opady śniegu lub deszczu lub deszczu ze śniegiem.
• Wysokie, jak na ten miesiąc, temperatury powietrza.
• Występowanie mgieł.
• Niskie ciśnienie atmosferyczne.
• Silne wiatry.
• Przewaga wiatrów z kierunków NW i W.

Zadanie 8. (2 pkt)

W tabeli podano dane klimatyczne dla czterech stacji meteorologicznych w Europie położonych wzdłuż południka 23°E, ale na różnych szerokościach geograficznych. Każda ze stacji znajduje się na wysokości poniżej 200 m n.p.m.

a) Uporządkuj stacje meteorologiczne pod względem położenia według rosnącej szerokości geograficznej. Wpisz w odpowiednie komórki schematu litery, którymi oznaczono stacje w tabeli.

najniższa szerokość geogr. -> najwyższa szerokość geogr.

b) Podkreśl nazwę strefowej gleby i nazwę formacji roślinnej, które są charakterystyczne dla klimatu występującego na stacji meteorologicznej oznaczonej w tabeli literą C.

Gleba: brunatna, cynamonowa, czarnoziem, szaroziem.

F ormacja roślinna: las liściasty strefy umiarkowanej, makia, półpustynie, step.

Odpowiedź:

C-A-D-B

cynamonowa, makia

Zadanie 9. (1 pkt)

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Skały magmowe wylewne mają budowę jawnokrystaliczną. P F
2. Jednym z minerałów tworzących granit jest skaleń. P F
3. Gips to minerał o mniejszej twardości niż kwarc. P F

Odpowiedź:

F, P, P

Zadanie 10. (2 pkt)

Na fotografii przedstawiono jedną ze skamieniałości przewodnich.

a) Zaznacz nazwę organizmu, którego szczątki stanowią skamieniałość przewodnią przedstawioną na fotografii.

A. amonit
B. belemnit
C. graptolit
D. trylobit

b) Przedstaw dwie cechy skamieniałości przewodnich, które mają znaczenie w ustalaniu wieku względnego skał.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….

Odpowiedź:

D,

Przykładowe odpowiedzi:

• Krótki w znaczeniu geologicznym okres występowania organizmów (jako wynik szybkiej ewolucji)/krótki zasięg stratygraficzny.
• Duży zasięg geograficzny organizmów.
• Powszechne występowanie (dużo osobników na danym obszarze).
• Obecność cech budowy pozwalających na identyfikację organizmu.

Zadanie 11. (2 pkt)

W tekście przedstawiono geologiczne procesy wewnętrzne zachodzące obecnie w Afryce.

W Etiopii, w miejscu styku płyt tektonicznych: afrykańskiej, arabskiej i somalijskiej, tworzy się nowy ryft (rów tektoniczny). Doszło tam do ogromnego pęknięcia skorupy ziemskiej. W 2005 r. wystąpiły tam erupcja wulkanu oraz niewielkie wstrząsy sejsmiczne, których skutkiem są kolejne pęknięcia powierzchni ziemi. Główna szczelina ryftowa jest rozszerzana przez magmę. W 2009 r. osiągnęła ona 63 km długości, a jej krawędzie były oddalone od siebie średnio o 6 m.

Przypuszcza się, że 63-kilometrowa szczelina będzie prawdopodobnie początkiem nowego morza, które połączy się z dzisiejszym Morzem Czerwonym, co może nastąpić za około 1 milion lat. Nie brak jednak głosów, że może dojść do nagłych serii wstrząsów sejsmicznych i wybuchów wulkanów w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat, co doprowadzi do zalania przez wody morskie lądu będącego dzisiaj depresją Afaru.

Na podstawie: www.przystaneknauka.us.edu.pl

a) Wymień nazwy dwóch procesów endogenicznych, które wystąpiły w czasie tworzenia się nowego ryftu na obszarze Etiopii.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….

b) Podaj dwa przykłady zmian w środowisku przyrodniczym wschodniej Afryki, będących konsekwencją tworzenia się nowego ryftu na tym obszarze, prognozowanych w przyszłości geologicznej.

1. ……………………………….
2. ……………………………….

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi:

• trzęsienia ziemi
•  wulkanizm
• plutonizm

Przykładowe odpowiedzi:

• Zmiana linii brzegowej Afryki i zmniejszenie powierzchni lądowej (zalanie obszarów depresyjnych).
• Powstanie nowego morza.
• Pojawienie się na powierzchni nowych skał magmowych.
• Zagrożenia dla zwierząt − ograniczenia w przemieszczaniu spowodowane powiększającym się ryftem, trzęsieniami ziemi oraz wulkanizmem.
• Zmiany w rzeźbie spowodowane powiększaniem i pogłębianiem rowu tektonicznego oraz intensywniejszymi procesami zewnętrznymi np. ruchami masowymi.
• Możliwość odsunięcia się części Afryki Wschodniej od kontynentu.

Zadanie 12. (2 pkt)

a) Wymień dwie formy rzeźby powstałe w wyniku działania wód polodowcowych (fluwioglacjalnych).

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….

b) Podkreśl trzy nazwy form rzeźby powstałych w wyniku działania procesów erozyjnych.

• klif
• barchan
• delta
• dolina V-kształtna
• muton
• mierzeja

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi:

• pradolina
• oz
• kem
• sandr
• rynna polodowcowa

klif, dolina V-kształtna, muton

Zadanie 13. (2 pkt)

Na fotografii przedstawiono fragment Doliny Rybiego Potoku w Tatrach.

Uzasadnij, że lodowiec górski był głównym czynnikiem rzeźbotwórczym obszaru przedstawionego na fotografii. Podaj dwa argumenty.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi:

• Dolina jest U-kształtna, więc powstała z V-kształtnej doliny rzecznej w wyniku erozyjnej działalności jęzora lodowca.
• Jezioro wypełnia zgłębienie, które powstało w wyniku erozyjnej działalności lodu lodowcowego w czasie dłuższej obecności lodowca.
• Kocioł lodowcowy ma strome brzegi wskutek erozyjnej działalności lodu lodowcowego.
• Dno doliny pokrywa morena denna, która powstała po wytopieniu się lodowca transportującego materiał skalny różnej grubości.

Zadanie 14. (2 pkt)

Rozpoznaj gleby Polski opisane w tabeli. Wpisz ich nazwy w odpowiednie komórki tabeli.

Opis gleby	Gleba
Żyzna gleba wytworzona głównie na lessach, występująca m.in. na Wyżynie Lubelskiej.
Gleba, która rozwinęła się na skałach bogatych w węglan wapnia, występująca głównie w pasie wyżyn.
Żyzna gleba powstała w warunkach dużego nawilgocenia podłoża, przy udziale roślinności trawiastej. Występuje powszechnie na Kujawach.

Odpowiedź:

czarnoziem
rędzina
czarna ziemia

Zadanie 15. (3 pkt)

W tekście opisano problem wzrastającego zanieczyszczenia wód mazurskich jezior.

Latem wzrasta zanieczyszczenie wód jezior mazurskich z powodu dużego ruchu turystycznego i nawet proces samoczynnego oczyszczania się tych akwenów nie może zapobiec pogorszeniu jakości wody. Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego badali jakość i przejrzystość wód największego jeziora na Pojezierzu Mazurskim w celu określenia stopnia ich zagrożenia eutrofizacją. Czynnikami, które powodują zmiany jakości wód jezior mazurskich, w tym ich eutrofizację, są: rozwój zabudowy miejskiej, niekontrolowane użytkowanie wód przez turystów, dopływ ścieków, degradacja nabrzeża jezior, czyli „dzikie budownictwo” oraz niszczenie i erozja linii brzegowej, a także intensywne rolnictwo.

Na podstawie: www.naukawpolsce.pap.pl

a) Podaj nazwę jeziora, którego wody badali naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego w celu określenia stopnia zagrożenia eutrofizacją.

……………………………….

b) Zaproponuj trzy działania, które mogą przyczynić się do ograniczenia zanieczyszczenia wody w mazurskich jeziorach.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….
3.  ……………………………….

Odpowiedź:

Śniardwy

Przykładowe odpowiedzi:

• Monitorowanie ruchu turystycznego.
• Prowadzenie akcji uświadamiających korzyści dla człowieka wynikające z zachowania odpowiedniej czystości wód jezior.
• Lokalizowanie oczyszczalni ścieków w miejscowościach położonych nad jeziorami.
• Ograniczenie dopływu związków azotu i fosforu, powodujących nadmierny rozwój fitoplanktonu.
• Ograniczanie stosowania nawozów sztucznych w rolnictwie na Pojezierzu Mazurskim.

Zadanie 16. (2 pkt)

Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdego zestawu cech środowiska przyrodniczego nazwę parku narodowego, którego te cechy dotyczą. Nazwy parków narodowych wybierz z podanych poniżej.

• Bieszczadzki
• Magurski
• Karkonoski
• Ojcowski
• Poleski
• Narwiański

Cechy środowiska przyrodniczego parku narodowego	Nazwa parku narodowego
− występowanie fliszu karpackiego − występowanie połonin bezpośrednio nad reglem dolnym
− występowanie bagien, torfowisk i jezior krasowych − płytkie zaleganie utworów kredowych
− występowanie ostańców skalnych zbudowanych z granitu − obecność kotłów polodowcowych i torfowisk
− większość obszaru zajmuje dolina wielokorytowej rzeki,stanowiącej jedną z dłuższych rzek dorzecza Wisły − występowanie wilgotnych łąk i bagien

Odpowiedź:

Bieszczadzki
Poleski
Karkonoski
Narwiański

Zadanie 17. (2 pkt)

Spory o dostęp do wody toczą się m.in. o zasoby wód takich rzek jak Ganges, Tygrys i Eufrat oraz Nil. W sporach uczestniczą państwa położone w dorzeczach tych rzek.

Dobierz do wymienionych rzek po dwa państwa, które toczą spory o zasoby wodne tych rzek. Państwa dobierz z podanych poniżej i wpisz ich nazwy do tabeli.

• Bangladesz
• Egipt
• Indie
• Irak
• Jemen
• Mozambik
• Pakistan
• Sudan
• Turcja

Rzeka	Państwa uczestniczące w sporach o zasoby wód
Ganges
Nil
Tygrys i Eufrat

Odpowiedź:

Ganges – Bangladesz i Indie
Nil – Egipt i Sudan
Tygrys i Eufrat – Irak i Turcja

Zadanie 18. (1 pkt)

W tabeli przedstawiono strukturę pracujących (w %) według sektorów gospodarki w wybranych krajach.

Uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy krajów wybrane z podanych poniżej.

• Czechy
• Grecja
• Holandia
• Turcja
• Wielka Brytania

Odpowiedź:

Turcja
Czechy
Grecja

Zadanie 19. (2 pkt)

Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdego kraju nazwę języka urzędowego, który w nim obowiązuje. Nazwy języków wybierz z podanych poniżej.

• angielski
• arabski
• hiszpański
• francuski
• portugalski

Kraj	Język urzędowy	Kraj	Język urzędowy
Urugwaj		Brazylia
Nowa Zelandia		Maroko

Odpowiedź:

Urugwaj – hiszpański
Nowa Zelandia – angielski
Brazylia – portugalski
Maroko – arabski

Zadanie 20. (1 pkt)

Na mapie przedstawiono zróżnicowanie wskaźnika przyrostu naturalnego (w ‰) w Polsce według województw w 2015 roku.

Zaznacz zestaw województw uporządkowanych od najniższej do najwyższej wartości współczynnika przyrostu naturalnego w 2015 roku.

A. lubuskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, podkarpackie
B. łódzkie, lubelskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie
C. małopolskie, pomorskie, zachodniopomorskie, opolskie
D. świętokrzyskie, śląskie, mazowieckie, warmińsko-mazurskie

Odpowiedź:

B

Zadanie 21. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono wartości współczynnika maskulinizacji dla poszczególnych grup wiekowych w Polsce w 2017 r.

a) Podaj główną przyczynę odczytanych wartości współczynnika maskulinizacji ogółem w Polsce w 2017 r. w każdym z poniżej podanych przedziałów wieku spośród zaznaczonych na wykresie.

Najmłodszy przedział wieku:
……………………………….

Najstarszy przedział wieku:
……………………………….

b) Podaj główną przyczynę niskich wartości współczynnika maskulinizacji w miastach w Polsce w 2017 r.

……………………………….

Odpowiedź:

Przykładowa odpowiedź:

Najmłodszy przedział wieku
Rodzi się więcej chłopców niż dziewczynek.

Najstarszy przedział wieku
Nadumieralność mężczyzn, do której przyczynia się niezdrowy tryb życia oraz wykonywanie cięższych prac fizycznych przez mężczyzn.

Przykładowe odpowiedzi:

• Niskie wartości współczynnika maskulinizacji w miastach są wynikiem większej migracji kobiet niż mężczyzn ze wsi do miast np. w poszukiwaniu pracy.
• Społeczeństwa wielu miast w Polsce starzeją się demograficznie i charakteryzują się dużym udziałem kobiet, które na ogół żyją dłużej niż mężczyźni.
• Większa podatność mężczyzn niż kobiet w miastach na choroby cywilizacyjne, np. choroby układu krążenia.

Materiał źródłowy do zadań 22−23.

Na mapie oznaczono literami A−E wybrane państwa. Większość ludności tych krajów wyznaje tę samą religię.

Zadanie 22. (2 pkt)

Podaj nazwę religii wyznawanej przez większość ludności państw oznaczonych literami na mapie. Przedstaw trzy przykłady wpływu tej religii na gospodarkę lub społeczeństwo tych krajów.

Religia: ……………………………….

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….
3.  ……………………………….

Odpowiedź:

islam
Przykładowe odpowiedzi:

• Brak chowu trzody chlewnej z powodu zakazu spożywania wieprzowiny.
• Mniejsze natężenie uprawy winnej latorośli z powodu zakazu spożywania alkoholu.
• Ograniczony udział kobiet w życiu społecznym państwa.
• Obowiązkowa pielgrzymka do Mekki.
• Możliwość poligamii.
• Obowiązkowy post (ramadan).
• Obowiązek dawania jałmużny.
• Zakaz udzielania pożyczek na wysoki procent.

Zadanie 23. (2 pkt)

Uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy trzech państw o największym eksporcie ropy naftowej spośród państw wskazanych na mapie, oraz litery, którymi je oznaczono.

Nazwa państwa	Litera na mapie

Odpowiedź:

Algieria A
Iran C
Kazachstan E

Zadanie 24. (1 pkt)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

W pierwszej dekadzie XXI wieku największe wydobycie węgla kamiennego przy jednoczesnym największym tempie wzrostu wydobycia tego surowca było w

A. Indiach.
B. Chinach.
C. Australii.
D. Stanach Zjednoczonych.

Odpowiedź:

B

Zadanie 25. (2 pkt)

a) Uzupełnij ciąg przyczynowo-skutkowy − wpisz we właściwe miejsca litery, którymi oznaczono zmiany w środowisku geograficznym Sahelu zagrożonym procesem pustynnienia.

A. Częste susze oraz nadmierne wykorzystanie zasobów wodnych.
B. Przesuwanie się granic Sahary na południe.
C. Wypalanie traw sawann oraz karczowanie drzew pod pola uprawne.
D. Niekontrolowany wypas bydła.
E. Pustynnienie obszaru sawann.
F. Występowanie zjawiska głodu i niedożywienia.

b) Zaproponuj dwa działania w strefie Sahelu, które mogą ograniczyć pustynnienie tego obszaru.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….

Odpowiedź:

A, C, D -> E -> B, F

Przykładowe odpowiedzi:

• Prowadzenie zrównoważonego rolnictwa.
• Ograniczenie wypasu bydła i innych zwierząt kopytnych.
• Racjonalne wykorzystywanie wody w rolnictwie.
• Ograniczanie karczunku drzew i krzewów przeznaczonych na opał.
• Sadzenie roślin tworzących barierę dla ruchomych piasków.
• Edukacja na temat przyczyn pustynnienia i działań ograniczających pustynnienie.

Zadanie 26. (2 pkt)

Na rysunkach A−D zaznaczono po cztery państwa zaliczane do głównych producentów oliwek, pszenicy, rzepaku i żyta w Europie. Kolejność wymienionych roślin nie odpowiada kolejności rysunków.

Uzupełnij tabelę. Wpisz obok opisu nazwę odpowiedniej rośliny uprawnej oraz literę oznaczającą rysunek przedstawiający głównych producentów tej rośliny w Europie.

Opis rośliny uprawnej	Nazwa rośliny uprawnej	Rysunek(wpisz literę)
Europa jest światowym liderem w zbiorach tegozboża (ponad 90% światowego udziału), a Polskan ależy do ścisłej czołówki jego producentów.
Jest to roślina oleista, której około 2/3 światowej produkcji koncentruje się w Europie w strefie podzwrotnikowej.
Jest główną rośliną oleistą strefy umiarkowanej w Europie. W Polsce jest wykorzystywana także do produkcji biopaliw.

Odpowiedź:

żyto A
oliwki D
rzepak B

Zadanie 27. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono informacje dotyczące rolnictwa w 2013 roku wybranych państw oznaczonych w tabeli literami A−F.

a) Wypisz z tabeli litery oznaczające trzy państwa, w których w gospodarce rolnej dominuje rolnictwo intensywne.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….
3.  ……………………………….

b) Na podstawie danych w tabeli i własnej wiedzy podaj dwie cechy rolnictwa ekstensywnego.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….

Odpowiedź:

B, D, F

Przykładowe odpowiedzi:

• Niskie plony.
• Małe zużycie nawozów na jednostkę powierzchni upraw.
• Mała obsada zwierząt na jednostkę powierzchni użytków rolnych.
• Małe nakłady finansowe lub siły roboczej na jednostkę powierzchni użytków rolnych.
• Niski stopień mechanizacji w przypadku krajów o rolnictwie ekstensywnym i niskim poziomie rozwoju gospodarczego.

Zadanie 28. (1 pkt)

Zaznacz trzy cechy krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo.

A. Eksport głównie surowców mineralnych i płodów rolnych.
B. Duży odsetek zatrudnionych w III sektorze gospodarki.
C. Wysoki współczynnik przyrostu naturalnego ludności.
D. Dominacja przemysłu w strukturze PKB.
E. Rozwinięty przemysł zaawansowanych technologii.
F. Wysoki wskaźnik urbanizacji.

Odpowiedź:

B, E, F

Zadanie 29. (2 pkt)

Na mapie numerami od 1. do 5. oznaczono wybrane województwa Polski.

Poniżej przedstawiono opisy czterech województw spośród wskazanych numerami na mapie.

Dobierz do opisów właściwe województwa. Wpisz nazwy województw oraz numery, którymi oznaczono województwa na mapie.

A. To województwo ma dość niski na tle kraju wskaźnik urbanizacji. Faza urbanizacji wstępnej stolicy regionu przypadła na okres renesansu. W województwie rozwinął się przemysł cementowy, a w uprawach przeważają rośliny o dużych wymaganiach glebowych. Jest to jeden z nielicznych obszarów upraw chmielu w Polsce.
…………………………………………………………………………. nr na mapie ………………

B. W tym województwie gęstość zaludnienia jest wyraźnie niższa od średniej w Polsce. W ośrodku wojewódzkim znajduje się ważny zakład produkcji włókien chemicznych. W rolnictwie dominują uprawy o niewielkich wymaganiach glebowych, a rozległe kompleksy drzewostanów sosnowych sprzyjają gospodarce leśnej.
…………………………………………………………………………. nr na mapie ………………

C. To województwo ma charakter przemysłowo-rolniczy. Znajdują się tu ośrodki przemysłowe, które wchodziły w skład Centralnego Okręgu Przemysłowego, a po 1989 r. uległy restrukturyzacji. Rozwinięte było hutnictwo żelaza, przemysł metalowy, maszynowy i środków transportu, a obecnie ważną rolę odgrywa eksploatacja surowców skalnych.
…………………………………………………………………………. nr na mapie ………………

D. W tym województwie mieszka duża grupa przedstawicieli mniejszości niemieckiej. W strukturze przemysłu ważną rolę odgrywa przemysł cementowy. Gleby są żyzne i zapewniają wysokie plony pszenicy i buraków cukrowych. To województwo sąsiaduje od wschodu i zachodu z dobrze uprzemysłowionymi regionami.
…………………………………………………………………………. nr na mapie ………………

Odpowiedź:

A. lubelskie 5
B. lubuskie 1
C. świętokrzyskie 4
D. opolskie 2

Zadanie 30. (2 pkt)

Współczesne państwa różnią się m.in. poziomem życia obywateli, co jest wynikiem dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczym. W XXI w. różnice między poziomem życia ludności w krajach wysoko rozwiniętych i w krajach afrykańskich się utrzymują, a nawet rosną.

Wyjaśnij, dlaczego nie zmniejszają się dysproporcje między poziomem życia ludności w tych grupach krajów. Podaj trzy argumenty odnoszące się do krajów afrykańskich.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….
3.  ……………………………….

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi:

• Kraje afrykańskie charakteryzują się wysokim udziałem w eksporcie surowców mineralnych, których ceny w XXI w. zwykle pozostają na podobnym poziomie.
• Kraje afrykańskie charakteryzują się wysokim udziałem rolnictwa w strukturze gospodarki i wysokim udziałem w eksporcie płodów rolnych,  których ceny na rynkach światowych są niskie w porównaniu do wyrobów zaawansowanych technologicznie.
• Kraje afrykańskie, ze względu na niski poziom technologiczny, są zmuszone produkować towary nisko przetworzone, a sprowadzać droższe wyroby zaawansowane technologicznie.
• Wysoki przyrost naturalny w krajach afrykańskich stwarza trudności w rozwoju społecznym wymagającym dostępu do edukacji lub służby zdrowia.
• Wysoki przyrost naturalny ogranicza PKB na 1 mieszkańca.
• Liczne konflikty wewnętrzne i udział w konfliktach międzynarodowych.

Zadanie 31. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono procentowy udział wybranych rodzajów transportu w przewozach podczas wymiany handlowej Unii Europejskiej z partnerami zewnętrznymi (według wagi przewożonych towarów).

a) Podaj dwie przyczyny dominacji transportu morskiego w obrocie towarowym Unii Europejskiej z partnerami zewnętrznymi.

1.  ……………………………….
2.  ……………………………….

b) Wyjaśnij, dlaczego występuje zróżnicowanie udziału transportu przesyłowego w imporcie i eksporcie Unii Europejskiej.

……………………………….

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi:

• Położenie na innych kontynentach wielu eksporterów towarów sprowadzanych do UE.
• Transport morski umożliwia sprowadzanie do UE surowców i innych towarów masowych (m.in. ropy naftowej z rejonu Zatoki Perskiej,  węgla kamiennego z Australii, Kolumbii i RPA).
• Transport morski umożliwia sprowadzanie do UE wyrobów przetwórstwa przemysłowego m.in. z Azji Południowo-Wschodniej.
• Niektóre kraje UE posiadają duże porty morskie i rozwiniętą żeglugę morską, do czego przyczyniła się m.in. wymiana handlowa z ich dawnymi terytoriami zamorskimi.

Przykładowe odpowiedzi:

• UE jest głównym konsumentem ropy naftowej i gazu ziemnego, które sprowadza rurociągami z obszarów lądowych i szelfu mórz, a własne małe zasoby ograniczają eksport tych surowców transportem przesyłowym.
• UE jest wielkim importerem ropy naftowej i gazu ziemnego sprowadzanych m.in. z Rosji, Norwegii i Algierii, a znaczenie transportu przesyłowego w eksporcie innych produktów z UE jest niewielkie.
• Kraje UE nie posiadają ropy naftowej i gazu ziemnego w nadmiarze, więc ich eksport poza UE jest minimalny.

Zadanie 32. (1 pkt)

Na mapie wskazano strzałkami cztery wybrane państwa.

Indeks globalizacji ocenia poziom integracji gospodarczej, społecznej i politycznej państw. W tabeli przedstawiono wartość indeksu globalizacji w 2015 r. dla Meksyku oraz dwóch państw spośród czterech wskazanych strzałkami na powyższej mapie.

Uzupełnij tabelę. Wpisz we właściwych wierszach państwa, które charakteryzują się podanymi wartościami indeksu globalizacji. Dobierz państwa spośród wskazanych na mapie.

Odpowiedź:

2. Panama
3. Kuba

Stara matura z geografii 2019 poziom rozszerzony — łatwa czy trudna?

Rozwiązałeś maturę z geografii 2019? Pochwal się w komentarzu. jak Ci poszło, co sprawiło największą trudność i dlaczego.

Wersję w pliku pdf możesz pobrać tutaj: