Stara matura z geografii 2019 poziom podstawowy – arkusz i odpowiedzi

Stara matura z geografii 2019 poziom podstawowy odbyła się 15 maja 2019 roku o godzinie 09:00. Na napisanie poziomu podstawowego maturzyści mieli 120 minut, czyli standardowe 2 godziny. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 50.

Stara matura z geografii 2019 poziom podstawowy — pytania i odpowiedzi

Zadania od 1. do 5. wykonaj na podstawie barwnej mapy szczegółowej fragmentu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej oraz własnej wiedzy.

Zadanie 1. (1 pkt)

Na południowy zachód od Skał Rzędkowickich (B2) znajduje się wzniesienie Biała Góra.

Podaj długość geograficzną szczytu Biała Góra oraz oblicz wysokość względną między tym szczytem a Zajazdem Turystycznym w Rzędkowicach.

Długość geograficzna: ………………………………….
Wysokość względna: ………………………………….

Odpowiedź:

Długość geograficzna: 19º28′(E)
Wysokość względna: 37 m

Zadanie 2. (2 pkt)

Fotografię wykonano ze szczytu Góry Zborów (C2). Strzałką wskazano Kroczyce.

a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Fotograf, wykonując zdjęcie, ustawił obiektyw aparatu w kierunku

A. NE.
B. NW.
C. SE.
D. SW.

b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Odległość w linii prostej między miejscem, w którym znajdował się fotograf, a miejscowością zaznaczoną strzałką wynosi około

A. 0,5 km.
B. 3 km.
C. 5 km.
D. 8 km.

Odpowiedź:

C, B

Zadanie 3. (1 pkt)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące obszaru przedstawionego na barwnej mapie szczegółowej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Obszar cechuje się dużą gęstością sieci rzecznej. P F
2. Na obszarze występują formy krasu podziemnego i powierzchniowego. P F
3. Na zachód od Skał Rzędkowickich (B2) eksploatowano surowce skalne. P F

Odpowiedź:

F, P, P

Zadanie 4. (2 pkt)

Podaj trzy cechy środowiska przyrodniczego rezerwatu Góra Zborów (CD2).
1. ………………
2. ………………
3. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

• Zalesienie większości obszaru.
• Obecność licznych form skalnych (skałek).
• Duże deniwelacje terenu.
• Obecność jaskiń.
• Obecność urwisk skalnych.
• Brak cieków.

Zadanie 5. (2 pkt)

Turysta wędrował czarnym szlakiem turystycznym od zabytkowego kościoła w Kroczycach (E3) do siedziby Szkoły Wspinaczkowej w Rzędkowicach (B3).

Uzupełnij tabelę. Wpisz po dwa obiekty przyrodnicze, kultury materialnej i infrastruktury turystycznej, które znajdują się na tym odcinku szlaku turystycznego.

Obiekty
przyrodnicze	kultury materialnej	infrastruktury turystycznej

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

Obiekty przyrodnicze

• formy skalne
• Skały Podlesickie
• Skały Morskie
• jaskinia
• lasy

Obiekty kultury materialnej

• cmentarz wojenny z 1914 r.
• kościół zabytkowy w Kroczycach
• zamek Morsko

Obiekty infrastruktury turystycznej

• szlak turystyczny pieszy
• szlak rowerowy
• kąpielisko
• hotel
• agroturystyka
• wyciąg narciarski
• parking

Materiał źródłowy do zadań 6−7.
Na mapie politycznej Europy zaznaczono wybrane miasta. Obok nazw miast podano ich współrzędne geograficzne.

Zadanie 6. (2 pkt)

a) Podaj nazwę miasta, w którym:
− 22 czerwca dzień trwa najdłużej ………………
− 23 września Słońce zachodzi najwcześniej ………………

b) Podaj różnicę czasu słonecznego między Hamburgiem a Helsinkami. ………………

Odpowiedź:

Helsinki, Saratów
1 godzina (60 min.)

Zadanie 7. (2 pkt)

W tabeli podano wartości średnich wieloletnich miesięcznych temperatur powietrza w styczniu i lipcu w trzech, spośród czterech zaznaczonych na mapie, miastach.

a) Uzupełnij tabelę. Wpisz obok danych klimatycznych nazwy miast, z których one pochodzą.

b) Podaj nazwę strefy klimatycznej, w której znajduje się Saratów, oraz nazwę typu klimatu w tym mieście.
Strefa klimatyczna: ………………
Typ klimatu: ………………

Odpowiedź:

Saratów, Hamburg
Strefa klimatyczna: klimatów umiarkowanych (ciepłych)
Typ klimatu: kontynentalny (kontynentalny suchy)

Zadanie 8. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono jeden z typów frontów atmosferycznych.

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Na rysunku przedstawiono front ciepły. P F
2. Burza jest charakterystycznym zjawiskiem dla frontu atmosferycznego, który przedstawiono na rysunku. P F
3. Temperatura powietrza obniży się po przejściu frontu atmosferycznego przedstawionego na rysunku. P F
4. Przejście frontu atmosferycznego przedstawionego na rysunku jest poprzedzone występowaniem chmur pierzastych. P F

Odpowiedź:

P, F, F, P

Zadanie 9. (1 pkt)

Wyjaśnij, dlaczego najwyższe dobowe amplitudy temperatury powietrza występują na obszarach pustynnych.
……………………

Odpowiedź:

Przykładowa odpowiedź
W wyniku dużego dopływu promieniowania słonecznego w ciągu dnia (przy bezchmurnym niebie) następuje silne nagrzanie podłoża, od którego nagrzewa się powietrze. W ciągu nocy, ze względu na brak zachmurzenia, występuje silne wypromieniowanie ciepła z podłoża i obniżenie temperatury powietrza.

Zadanie 10. (1 pkt)

Na mapie przedstawiono przestrzenny rozkład średniej rocznej temperatury powietrza w Polsce w °C.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Na przestrzenny rozkład średniej rocznej temperatury powietrza w Polsce największy wpływ mają:

A. prądy morskie i pokrycie terenu.
B. odległość od oceanu i wysokość n.p.m.
C. prądy morskie i szerokość geograficzna.
D. szerokość geograficzna i pokrycie terenu.

Odpowiedź:

B

Zadanie 11. (2 pkt)

Na fotografii przedstawiono rodzaj gorącego źródła występującego na Islandii.

a) Podaj nazwę rodzaju źródła przedstawionego na fotografii.
………………

b) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące źródła przedstawionego na fotografii są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Woda w źródle ogrzewana jest ciepłem wnętrza Ziemi. P F
2. Woda wypływa na powierzchnię dzięki sile grawitacji. P F
3. Temperatura wody wypływającej ze źródła jest równa średniej rocznej temperaturze powietrza w tym miejscu. P F

Odpowiedź:

gejzer
P, F, F

Zadanie 12. (2 pkt)

Podaj dwa przykłady gospodarczego wykorzystania wód geotermalnych na Islandii.
1. ………………
2. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

• W elektrowniach geotermalnych do produkcji energii elektrycznej.
• Do leczniczych kąpieli.
• Do ogrzewania mieszkań.
• Do ogrzewania szklarni (uprawa warzyw).
• Jako atrakcja turystyczna.

Zadanie 13. (2 pkt)

W tabeli zamieszczono schematyczne rysunki podstawowych struktur tektonicznych.

Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdego rysunku nazwę struktury tektonicznej, którą przedstawia, oraz przykład obszaru, dla którego ta struktura jest charakterystyczna. Nazwy struktur tektonicznych oraz obszarów wybierz z podanych poniżej.

Struktura tektoniczna: fałd, monoklina, platforma, zrąb.
Obszar: Bieszczady, Sudety, Pojezierze Mazurskie, Nizina Śląska.

Odpowiedź:

platforma – Pojezierze Mazurskie
fałd – Bieszczady
zrąb – Sudety

Zadanie 14. (1 pkt)

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych wulkanów na Ziemi.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Wulkan, który powstał w wyniku rozsuwania się płyt litosfery, oznaczono na mapie numerem

A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.

Odpowiedź:

A

Zadanie 15. (3 pkt)

Na schematycznym rysunku przedstawiono koryto rzeki na wybranym odcinku w biegu środkowym. Literami A i B oznaczono wybrane miejsca na przeciwległych brzegach koryta rzeki. Te miejsca różnią się wieloma cechami, co jest wynikiem procesów, które wykonuje rzeka.

a) Uzupełnij zdanie. Wpisz właściwe wyrażenia wybrane z podanych w nawiasach.

W miejscu oznaczonym literą A, w porównaniu do miejsca oznaczonego literą B,

• głębokość koryta rzeki jest (większa / mniejsza) ………………
• prędkość płynącej wody jest (większa / mniejsza) ………………
• brzeg jest (bardziej / mniej) ……………… nachylony.

b) Opisz procesy rzeźbotwórcze rzeki, których wynikiem są różne cechy brzegu w miejscach A i B.

Brzeg A: ………………
Brzeg B: ………………

Odpowiedź:

mniejsza, mniejsza, mniej

Przykładowe poprawne odpowiedzi
Brzeg A: Jest nadbudowywany dzięki akumulacji.
Brzeg B: Woda uderza o brzeg wklęsły i niszczy go.

Zadanie 16. (2 pkt)

Na fotografiach przedstawiono krajobrazy charakterystyczne dla wybranych parków narodowych Polski położonych wzdłuż granicy państwa.

Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdej nazwy parku narodowego numer fotografii oraz nazwę państwa, z którym Polska graniczy na odcinku przebiegającym przez obszar tego parku.

Nazwa parku narodowego	Numer fotografii	Nazwa państwa
Gór Stołowych
Pieniński
Tatrzański

Odpowiedź:

1 Czechy
4 Słowacja
3 Słowacja

Zadanie 17. (2 pkt)

W tabeli podano opisy dwóch typów gleb charakterystycznych dla różnych regionów świata.

Uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy typów gleb oraz regionów, dla których te gleby są charakterystyczne. Nazwy typów gleb i regionów dobierz spośród podanych.

Typy gleb: czarnoziemy, gleby bielicowe, gleby laterytowe, mady rzeczne.
Regiony: Kotlina Konga, Nizina Gangesu, Wyżyna Środkowosyberyjska, Wyżyna Wołyńska.

Opis gleb	Nazwa typu gleb	Nazwa regionu
Gleby o wysokiej żyzności, tworzące się na osadach aluwialnych, występujące we wszystkich strefach klimatycznych, oprócz okołobiegunowej.
Gleby strefowe, których cechami są obecność poziomu wymywania i niska żyzność, występujące głównie na obszarach porośniętych lasami iglastymi.

Odpowiedź:

mady rzeczne – Nizina Gangesu
gleby bielicowe – Wyżyna Środkowosyberyjska

Zadanie 18. (2 pkt)

Na mapie oznaczono numerami 1 i 2 wybrane obszary położone w Egipcie. Jeden z zaznaczonych obszarów charakteryzuje się wysoką, a drugi – niską gęstością zaludnienia.

Na podstawie mapy i własnej wiedzy podaj trzy cechy środowiska przyrodniczego na obszarze oznaczonym numerem 1 na mapie, które powodują, że jest tam większa gęstość zaludnienia niż na obszarze oznaczonym numerem 2.

1. ………………
2. ………………
3. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

• Dostęp do wody powierzchniowej (występuje rzeka).
• Występowanie żyznych gleb aluwialnych (mady).
• Występowanie klimatu śródziemnomorskiego.
• Sąsiedztwo Morza Śródziemnego.
• Nizinny obszar.

Materiał źródłowy do zadań 19−21.

W tekście przedstawiono społeczno-gospodarcze zmiany regionalnego rynku pracy w województwie śląskim po roku 2010.

Etap rozwoju demograficznego, w jakim znalazło się województwo śląskie, charakteryzuje się spadkiem liczby ludności, w tym osób w wieku produkcyjnym. Należy zdawać sobie sprawę, że spadek będzie się pogłębiać. Najpóźniej w 2025 r. wyż demograficzny lat 50. XX w. wejdzie w wiek poprodukcyjny. Część osób z tej grupy już przeszła na emeryturę od 2010 roku. Na to nakłada się emigracja, w tym emigracja zagraniczna, obejmująca szczególnie osoby młode. W najbliższych latach problemem będą zmiany strukturalne w grupie osób w wieku produkcyjnym. Udział najstarszych roczników wzrośnie, co może rzutować na wydajność pracy, dyspozycyjność, możliwość stosowania nowoczesnych technologii. Zasoby pracy, czyli liczba osób w wieku produkcyjnym, będą coraz mniejsze.

Na podstawie: Społeczno-gospodarcze i przestrzenne kierunki zmian regionalnego oraz lokalnych rynków pracy województwa śląskiego, Sosnowiec 2013.

Zadanie 19. (1 pkt)

Na podstawie tekstu źródłowego podaj dwie demograficzne przyczyny zmniejszania się liczby osób w wieku produkcyjnym w województwie śląskim.

1. ………………
2. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

• Przechodzenie wyżu demograficznego lat 50. w wiek poprodukcyjny.
• Emigracja zagraniczna szczególnie ludzi młodych.
• Spadek liczby ludności.
• Ujemne saldo migracji wewnętrznych w grupie osób czynnych zawodowo.
• Malejący udział ludności w wieku przedprodukcyjnym.

Zadanie 20. (1 pkt)

Na podstawie tekstu źródłowego zapisz dwa problemy społeczno-ekonomiczne wynikające ze strukturalnych zmian w grupie osób w wieku produkcyjnym w województwie śląskim.

1. ………………
2. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

• Starzenie się ludności.
• Mniejsza wydajność pracy.
• Ograniczenia w stosowaniu nowoczesnych technologii.
• Feminizacja ludności.
• Spadek zarobków siły roboczej.
• Depopulacja województwa.

Zadanie 21. (2 pkt)

Zaproponuj dwa rozwiązania problemu zmniejszania się liczby osób w wieku produkcyjnym w województwie śląskim.

1. ………………
2. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

• Prowadzenie aktywnej polityki prorodzinnej.
• Dotacje do budowy mieszkań dla ludzi młodych.
• Niskooprocentowane kredyty dla ludzi młodych rozpoczynających działalność gospodarczą.
• Elastyczne godziny pracy dla młodych matek.
• Ulgi podatkowe dla przedsiębiorców zatrudniających ludzi do 35. roku życia.
• Zatrudnianie imigrantów mających odpowiednie kwalifikacje.
• Zatrudnianie emerytów na część etatu.

Zadanie 22. (1 pkt)

W tabeli przedstawiono wartości współczynnika przyrostu naturalnego oraz współczynnika dzietności kobiet w Polsce w wybranych latach.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Zastępowalność pokoleń była cechą rozwoju demograficznego Polski w

A. 1980 r.
B. 1990 i 2000 r.
C. 2000 r.
D. 2000 i 2010 r.

Odpowiedź:

A

Zadanie 23. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono informacje dotyczące wybranych cech intensywnej i ekstensywnej gospodarki rolnej na przykładzie Holandii i Kanady.

Na podstawie informacji zawartych w tabeli oraz własnej wiedzy uzupełnij zdanie i podaj dwa przykłady negatywnych konsekwencji prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej dla środowiska przyrodniczego.

Większe zagrożenie negatywnymi konsekwencjami prowadzenia gospodarki rolnej występuje w (Holandii / Kanadzie) ……………… .

Negatywne konsekwencje dla środowiska przyrodniczego:

1. ………………
2. ………………

Odpowiedź:

Holandii

Przykładowe odpowiedzi

• Eutrofizacja wód powierzchniowych przez nawozy.
• Pogorszenie struktury gleby wskutek nadmiernej mechanizacji.
• Zanieczyszczenie gleb i wód pestycydami, smarami, olejami.

Zadanie 24. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono obszary, na których co najmniej połowa użytków rolnych znajduje się na wysokości powyżej 500 m n.p.m.

a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

W strukturze rolniczego użytkowania gruntów na obszarach zaznaczonych na mapie, w porównaniu z obszarami nizinnymi w Polsce, jest większy udział

A. sadów.
B. ogrodów.
C. łąk i pastwisk.
D. gruntów ornych.

b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Obszary zaznaczone na mapie zajmują największy odsetek powierzchni województwa

A. śląskiego.
B. małopolskiego.
C. dolnośląskiego.
D. podkarpackiego.

Odpowiedź:

C, B

Zadanie 25. (2 pkt)

Uzasadnij, podając trzy argumenty, że warunki przyrodnicze utrudniają prowadzenie gospodarki rolnej na obszarach górskich w Polsce.
1. ………………
2. ………………
3. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

• Występowanie terenów o dużym nachyleniu przyspiesza proces erozji gleb, co prowadzi do obniżenia plonów.
• Występowanie terenów o dużym nachyleniu niekiedy utrudnia lub nawet całkowicie uniemożliwia mechanizację prac polowych.
• Występowanie krótszego okresu wegetacyjnego uniemożliwia prowadzenie upraw niektórych roślin lub powoduje obniżenie plonów uprawianych roślin.
• Występowanie gleb inicjalnych na ogół o małej żyzności uniemożliwia uzyskiwanie wysokich plonów.

Zadanie 26. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono region, który charakteryzuje się bogatymi zasobami jednego z surowców mineralnych.

a) Podaj nazwę surowca mineralnego, którego miejsca wydobycia oraz przetwórstwa zaznaczono na mapie.
………………

b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Organizacją międzynarodową zrzeszającą m.in. sześć państw spośród przedstawionych na mapie jest

A. OBWE.
B. OPEC.
C. NAFTA.
D. NATO.

Odpowiedź:

ropa naftowa, B

Zadanie 27. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono wielkość i strukturę produkcji energii elektrycznej według źródeł energii w wybranych państwach w 2014 r.

a) Podaj dwa czynniki, od których zależy wielkość produkcji energii elektrycznej w danym państwie.
1. ………………
2. ………………

b) Podaj dwie cechy struktury produkcji energii elektrycznej w Polsce, które odróżniają
nasz kraj od pozostałych państw w tabeli.
1. ………………
2. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

• Liczba ludności w państwie.
• Poziom rozwoju gospodarczego państwa.

Przykładowe odpowiedzi

• Dominacja w strukturze produkcji energii jednego typu elektrowni (węglowych).
• Brak elektrowni jądrowych.

Zadanie 28. (2 pkt)

Przedstaw dwa pozytywne i dwa negatywne dla państw skutki społeczno-gospodarcze, wynikające z globalizacji.

Skutki pozytywne:
1. ………………
2. ………………

Skutki negatywne:
1. ………………
2. ………………

Odpowiedź:

Przykładowe odpowiedzi

Skutki pozytywne

• Rozwój i upowszechnienie nowych technologii.
• Rozwój rynku zbytu.
• Wzrost konkurencji.
• Obniżenie cen produkcji.
• Łatwiejszy dostęp do nowocześniejszych i tańszych towarów.
• Usuwanie barier między państwami.
• Szerszy dostęp do wiedzy i współpracy naukowej.
• Wzbogacenie kulturowe państw.
• Większy dostęp do kapitału.

Skutki negatywne

• Zanikanie tradycji i zwyczajów lokalnych.
• Podobieństwo stylu konsumpcji (,,macdonaldyzacja”).
• Łatwe przenoszenie się kryzysów gospodarczych w różne regiony świata.
• Osłabienie roli państwa, a zwiększenie roli korporacji transnarodowych.
• Zagrożenie marginalizacją lokalnych firm.

Zadanie 29. (1 pkt)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Konsekwencją restrukturyzacji gospodarki w Polsce po 1990 roku jest mniejsza liczba zatrudnionych w

A. handlu.
B. turystyce.
C. górnictwie.
D. budownictwie.

Odpowiedź:

C

Stara matura z geografii 2019 poziom podstawowy — łatwa czy trudna?

Rozwiązałeś maturę z geografii 2019? Pochwal się w komentarzu. jak Ci poszło, co sprawiło największą trudność i dlaczego.

Wersję w pliku pdf możesz pobrać tutaj: