Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO Polska

Park jest wpisany jako obiekt kulturowy, ale dość mocno związany z przyrodą 🙂

Jest położony na granicy polsko-niemieckiej, na powierzchni prawie  560 ha. Stworzył go w pierwszej połowie XIX wieku książę Hermann von Puckler-Muskau. Park ma przedstawiać wiejski krajobra. Jest szczególny, bo wykorzystano po raz pierwszy miejscową roślinność. Oprócz miejsca do spacerów na terenie parku jest jeszcze zamek, arboretum i sporo mostów.

Centra o historycznym znaczeniu mają wpisy w najważniejszych miastach: Krakowie, Warszawie, Zamościu i Toruniu. Oczywiście każde z nieco innego powodu znalazło się na liście Unesco.

1. zabudowa miasta z przestrzeni od XIII do XX wieku w większości zniszczona (85%) w Powstaniu Warszawskim odtworzona wiernie na podstawie obrazów przedwojennych – jest to przykład zabytków, które pochodzą sprzed wieków, ale wybudowano je współcześnie

1. Stare Miasto z XIII wieku
2. największy w Europie rynek z Sukiennicami
3. Wzgórze Wawelskie z katedrą i miejscem pochówku królów i wodzów kraju
4. Kazimierz ze Stradomiem (dzielnica żydowska)
5. dawna stolica Polski
6. pałace i kościoły z bogatym wyposażeniem
7. fragmenty murów miejskich z XIV wieku
8. Uniwersytet Jagielloński

1. zbudowany na surowym korzeniu jako miasto idealne
2. renesansowy układ urbanistyczny z XVI wieku
3. fortyfikacje
4. oryginalna renesansowo-włoska zabudowa

Toruń

1. ruiny XIII wiecznego zamku Krzyżackiego
2. Stare i Nowe Miasto z XIV-XV wieku
3. widoczne wpływy krzyżackie i Hanzy

Muszę dodać, że Kraków był jednym z pierwszych obiektów wpisanych na tą listę, już w 1978 roku.

 

Tutaj też możemy poszczycić się jednym z pierwszych wpisów na listę Unesco, w 1978 roku. W 2013 roku rozszerzono go o kopalnię w Bohni i zamek w Wieliczce. Dlaczego trzeba tam pojechać?

1. kopalnie eksploatowane od XIII wieku – 9 poziomów, łącznie 360 km wyrobisk, a nie mieli wtedy żelaznych szalunków itp.
2. sztuka solna – rzeźby, obrazy, ołtarze itp.
3. kaplice

Zamek krzyżacki w Malborku

Jeden z największych, jeśli nie największy zamek tamtych czasów. Zbudowany w XIII wieku jako klasztor obronny, został rozbudowany po przeniesieniu stolicy Zakonu z Wenecji. Miał też ważne znaczenie w XIX i XX wieku, bo tutaj trenowano nowoczesne metody konserwacji zabytków które stotuje się do dzisiaj. Właśnie na podstawie prac konserwatorskich udało się restaurować zniszczenia po II wojnie światowej.

Po burzy medialnej kilka lat temu z nazwą czy obóz  był polski czy niemiecki stanęło na tym drugim. Według mnie punkt obowiązkowy dla każdego, chociaż oczywiście tak dla gimnazjalistów i wzwyż. To był też jeden z wcześniejszych polskich obiektów na liście – z 1979 roku. Jest tylko jeden taki wpis, ale ma reprezentować wszystkie tego typu miejsca na świecie. Dobrze zachowane miejsca i narzędzia zagłady – baraki, krematoria, ogrodzenia, szubienice i komory gazowe. Brrr ku przestrodze przyszłych pokoleń.

Hala Stulecia we Wrocławiu

Hala powstała w 1911-1913 roku jako projekt Maxa Berga jako hala widowiskowo-rekreacyjna. Ma plan koła i mieści ok. 6000 widzów. Dlaczego jest taka szczególna? Na chwilę powstania wykorzystano do jej budowy nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne i architektoniczne w zakresie żelbetu. Wiele późniejszych budowli zbrojonych bazowało na elementach tego projektu.

Kalwaria Zebrzydowska

Podobnie jak Park Mużakowski chroni krajobraz kulturowy. W XVII wieku wkomponowano w przyrodę stacje Drogi Krzyżowej. Kalwaria stała się miejscem pielgrzymek, a dość długa trasa imituje wysiłek Jezusa. Kalwaria oparła się zniszczeniom i do dziś pozostała w stanie niezmienionym.

Świątynie – kościoły i cerkwie

Idąc dalej tropem religijnym, mamy 3 wpisy związane ze świątyniami:

1. kościoły pokoju w Jaworznie i w Świdnicy – pochodzą z XVII wieku i powstały jako skutek Pokoju Westfalskiego jako wyraz wolności religijnej
2. drewniane kościoły południowej Małopolski w Binarowej, Dębnie, Lipnicy Murowanej, Bliznem, Haczowie i Sękowej – alternatywa murowanych kościołów miejskich w średniowieczu, budowane na zrąb
3. drewniane cerkwie Karpat sztuk 16 – wspólny wpis z Ukrainą. Również budowano je na zrąb, ale powstawały później – od XVI do XIX wieku. Oprócz samych cerkwi warto zwrócić uwagę na dzwonnice, bramy i cmentarze, bogate polichromie oraz ściany przed ołtarzem zwane ikonostasami (taka ściana z ikonami o bardzo sprecyzowanej tematyce i kształcie).