Matura z geografii 2013 poziom podstawowy – arkusz i odpowiedzi

Matura z geografii 2013 poziom podstawowy odbyła się w maju 2013 roku. Na napisanie poziomu rozszerzonego maturzyści mieli 120 minut, czyli standardowe 2 godziny. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 50.

Egzamin maturalny z geografii – Poziom podstawowy

Zadania od 1. do 10. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich.

Zadanie: 1. (1 pkt)

Na fotografii przedstawiono z lotu ptaka miejscowość Ruciane-Nida i jej okolice.

Odczytaj z mapy i podaj nazwy jezior oznaczonych na fotografii literami A, B, C.
A. …………………………………………………………..
B. …………………………………………………………..
C. …………………………………………………………..

Odpowiedź:

A. Bełdany
B. Guzianka Wielka
C. Nidzkie

Zadanie: 2. (1 pkt)

Odszukaj na mapie opisane obiekty i wpisz do tabeli ich nazwy.

Opis obiektu	Nazwa obiektu
Wieś, przez którą przebiega droga wojewódzka nr 610 i przepływa rzeka Krutynia.
Leśniczówka położona nad jeziorem Nidzkim. Znajduje się w niej Muzeum K. I. Gałczyńskiego.
Stanica wodna PTTK położona nad rzeką Krutynią. W jej sąsiedztwie znajduje się kemping.

Odpowiedź:

Ukta
Pranie
Nowy Most

Zadanie: 3. (1 pkt)

Oblicz wysokość względną między szczytem wzniesienia thailand slot położonego na północny wschód od jeziora Jaśkowskiego (E2) a kempingiem nad jeziorem Bełdany (F2).

Obliczenia

 

Wysokość względna ………………………

Odpowiedź:

143 m n.p.m. – 120 m n.p.m. = 23 m
Wysokość względna 23 m

Zadanie: 4. (1 pkt)

Oblicz wysokość Słońca w momencie górowania w dniu równonocy na stacji kolejowej Karwica Mazurska (B4/B5).

Obliczenia

 

 

Wysokość Słońca ………………………

Odpowiedź:

h = 90° – 53°37′ = 36°23′
Wysokość Słońca 36°23′

Zadanie: 5. (2 pkt)

Odszukaj na mapie dwa odcinki rzeki Krutyni:
A. od Wojnowa (C3) do Ukty (C/D2)
B. od stanicy wodnej PTTK w Ukcie (D2) do stanicy wodnej PTTK Nowy Most (D1).

Podaj trzy przyrodnicze cechy różniące dolinę oraz bieg rzeki Krutyni na wymienionych odcinkach.
1. ………………………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………………………
3. ………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

– na odcinku A rzeka słabiej meandruje
– na odcinku A dolina jest węższa
– na odcinku B dolina jest bardziej zabagniona

Zadanie: 6. (1 pkt)

Uzupełnij zdania. Wpisz właściwe określenia spośród podanych w nawiasach.

Maksymalna głębokość przedstawionego na mapie fragmentu jeziora Bełdany jest (mniejsza / większa) ……………………………………… niż maksymalna głębokość przedstawionego na mapie fragmentu jeziora Nidzkiego.

Turysta, który patrzy w kierunku północno-wschodnim z punktu widokowego nad jeziorem Nidzkim (D5), widzi wyspę (Czaplę / Królewski Ostrów) …………………………………………………… .

Wzdłuż drogi krajowej nr 58, na granicy  Mazurskiego Parku Krajobrazowego, przebiega szlak rowerowy (Pętla Nidzka / Pętla Wojnowska) ……………………………………………………

Odpowiedź:

większa
Czaplę
Pętla Wojnowska

Zadanie: 7. (1 pkt)

Podaj dwie przyrodnicze cechy obszaru przedstawionego na mapie, które świadczą o działalności lądolodu w przeszłości geologicznej tego obszaru.
1. ………………………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

– duża liczba jezior
– pagórkowata rzeźba

Zadanie: 8. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono plan batymetryczny jeziora cyrkowego Czarny Staw pod Rysami w Tatrach.

Odszukaj na barwnej mapie jezioro Bełdany.
Podaj trzy różnice między misą jeziora Bełdany i misą Czarnego Stawu.
1. ………………………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………………………
3. ………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

– misa jeziora Bełdany ma kształt wydłużony, a Czarnego Stawu owalny
– jezioro Bełdany jest płytsze
– Czarny Staw ma mniejszą powierzchnię niż jezioro Bełdany

Zadanie: 9. (1 pkt)

Wpisz obok każdego zdania literę P,  jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F,  gdy jest fałszywe.

Obszar przedstawiony na mapie jest położony w Mazurskim Parku Narodowym. ………

Szlak kajakowy rzeki Krutyni przecina rezerwaty przyrody. ………

Odległość od głównego skrzyżowania w Wojnowie (C3) do zabytkowego kościoła w Ukcie (C2) wynosi w linii prostej 5 km. ………

Odpowiedź:

F, P, F,

Zadanie: 10. (1 pkt)

Na podstawie mapy podaj trzy walory jeziora Nidzkiego, które zachęcają turystów do rekreacji i wypoczynku nad jeziorem.
1. ………………………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………………………
3. ………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

– jest połączone z systemem jezior mazurskich
– posiada liczne wyspy
– przez jezioro prowadzi szlak kajakowy

Zadanie: 11. (1 pkt)

Na rysunkach A–D przedstawiono plany i przekroje dwóch wybranych typów lodowców.

Uzupełnij zdania.
Plan lodowca typu alpejskiego oznaczono literą ……….. .
Przekrój lodowca typu norweskiego oznaczono literą ……….. .

Odpowiedź:

B, D

Zadanie: 12. (2 pkt)

Na rysunku literami oznaczono położenie wybranych punktów na powierzchni Ziemi i w jej wnętrzu, wśród których znajduje się epicentrum i hipocentrum trzęsienia ziemi.

a) Na rysunku położenie epicentrum trzęsienia ziemi oznaczono literą ………, a położenie hipocentrum literą ……… .

b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Wstrząs sejsmiczny może powstać jako bezpośredni skutek
A. tsunami.
B. długotrwałych susz.
C. huraganu lub tornada.
D. zapadnięcia się stropu jaskini.

Odpowiedź:

a) B, D,

b) D,

Zadanie: 13. (1 pkt)

Na rysunkach przedstawiono wybrane struktury geologiczne.

Przyporządkuj każdej z wymienionych krain geograficznych numer rysunku, który przedstawia charakterystyczną dla niej strukturę geologiczną.

Pojezierze Suwalskie ………….
Sudety ………….

Odpowiedź:

Pojezierze Suwalskie – 3
Sudety – 1

Zadanie: 14. (2 pkt)

Wpisz pod każdym z opisów nazwę masy powietrza atmosferycznego kształtującą opisaną pogodę w Polsce. Nazwy mas powietrza dobierz z wymienionych.

• zwrotnikowa kontynentalna,
• arktyczna,
• polarna kontynentalna,
• polarna morska,

Masa powietrza, która napływa nad Polskę głównie wiosną – w kwietniu i w maju. Sprowadza pogodę na ogół bezchmurną oraz krótkotrwałe, ale silne jak na tę porę roku, spadki temperatury powietrza (tzw. „zimni ogrodnicy”).
…………………………………………………………………………

Masa powietrza najczęściej napływająca nad Polskę. Jej napływ powoduje latem znaczne zachmurzenie, ochłodzenie i wzrost wilgotności, natomiast zimą odwilż i częste mgły.
…………………………………………………………………………

Masa powietrza napływająca znad Europy Wschodniej i Azji, przynosi słoneczną pogodę, latem powoduje wzrost temperatury powietrza, a zimą jej spadek.
…………………………………………………………………………

Odpowiedź:

arktyczna
polarna morska
polarna kontynentalna

Zadanie: 15. (2 pkt)

Na klimatogramach przedstawiono średnie miesięczne temperatury powietrza i sumy opadów atmosferycznych na stacjach położonych w trzech różnych klimatach.

Wpisz pod każdym z klimatogramów nazwę klimatu, którego cechy klimatogram przedstawia. Nazwy klimatów dobierz z podanych.

• równikowy wilgotny,
• zwrotnikowy kontynentalny,
• zwrotnikowy monsunowy,
• umiarkowany ciepły przejściowy,

Odpowiedź:

1. zwrotnikowy monsunowy
2. umiarkowany ciepły przejściowy
3. zwrotnikowy kontynentalny

Zadanie: 16. (2 pkt)

Dobierz do klimatogramów z zadania 15. po jednej z podanych roślin, której uprawa jest charakterystyczna dla obszarów położonych w danym klimacie.

• sorgo,
• kauczukowiec,
• ryż,
• żyto,

Klimatogram:

1. ………………………………
2. ………………………………
3. ………………………………

Odpowiedź:

1. ryż
2. żyto
3. sorgo

Zadanie: 17. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono wybrane obszary o dużej lub małej rocznej sumie opadów atmosferycznych.

Uzupełnij tabelę zgodnie z poleceniami a) i b).

a) Dobierz cechy rocznych sum opadów atmosferycznych do każdego z zaznaczonych na mapie obszarów.
A. skąpe: poniżej 100 mm i rozłożone równomiernie w ciągu roku
B. małe: około 600 mm, z przewagą w porze lata
C. duże: około 2000 mm, dwa maksima opadów w ciągu roku – wiosną i jesienią
D. duże: około 2000 mm, jedno maksimum opadów w porze lata

b) Dobierz czynnik, który ma wpływ na wielkość opadów atmosferycznych na każdym z zaznaczonych na mapie obszarów.
A. prąd morski
B. całoroczny wyż
C. monsun letni
D. stały niż

Obszar na mapie (wpisz literę)	Cechy opadów	Czynnik (wpisz literę)
1
2
3

Odpowiedź:

a)
1. C
2. D
3. A

b)
1. D
2. C
3. B

Zadanie: 18. (2 pkt)

Na mapie Polski zaznaczono wybrane obszary o różnych typach rzeźby.

W tabeli opisano typy rzeźby charakterystyczne dla obszarów zaznaczonych na mapie i oznaczonych numerami od 1 do 3.
Dobierz do każdego z opisów nazwę typu rzeźby oraz numer, którym oznaczono na mapie obszar jego występowania.
Typ rzeźby:

• młodoglacjalna,
• staroglacjalna,
• krasowa,
• lessowa,

Opis	Typ rzeźby	Numer obszaru
Teren o urozmaiconej rzeźbie, z licznymi skałkami ostańcowymi, jaskiniami utworzonymi w skałach wapiennych.
Teren pagórkowaty, poprzecinany wąwozami i parowami utworzonymi w grubej pokrywie osadów naniesionych przez wiatr.
Teren równinny przecięty szeroką pradoliną. Ważnym elementem krajobrazu są wydmy miejscami porośnięte puszczą.

Odpowiedź:

krasowa 3
lessowa 2
staroglacjalna 1

Zadanie: 19. (2 pkt)

W tabeli zamieszczono informacje dotyczące ludności wybranych województw w 2010 r.

Zaznacz na mapie konturowej Polski trzy województwa zgodnie z legendą.

Odpowiedź:

Zadanie: 20. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono średnią długość trwania życia ludności Polski według płci w podziale na miasto i wieś w okresie od 1955 do 2010 r.

Na podstawie wykresu sformułuj po dwa wnioski odnoszące się do długości trwania życia ludności w miastach i na wsi w podanych poniżej okresach.

1955–1965
1.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
2.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
2005–2010
1.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
2.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

Lata 1955–65
– długość życia ludności w miastach była większa niż na wsi
– w tych latach następował szybki wzrost długości życia ludności w miastach i na wsi
Lata 2005–2010
– wzrost długości życia ludności miast i wsi był bardzo powolny
– kobiety w miastach i na wsi żyły dłużej niż mężczyźni

Zadanie: 21. (2 pkt)

Gospodarka Polski wskutek transformacji rozpoczętej na początku lat 90. XX w. przeszła przemianę od gospodarki centralnie planowanej do rynkowej.
Wymień trzy zmiany, które wystąpiły w strukturze zatrudnienia w Polsce w wyniku transformacji gospodarczej.
1……………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………

2……………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………

3……………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

– wzrost zatrudnienia w usługach oraz spadek udziału zatrudnionych w przemyśle i rolnictwie
– wzrost zatrudnienia w sektorze prywatnym
– wzrost zatrudnienia w małych firmach

Zadanie: 22. (1 pkt)

Na wykresie przedstawiono dla wybranych krajów udział osób w wieku powyżej 65 lat w 2008 r. i prognozę udziału tych roczników w 2060 r.
0 10 20 30 40

Na podstawie zamieszczonych na wykresie informacji uzasadnij, że sytuacja
demograficzna Polski w 2060 r. będzie mniej korzystna niż pozostałych krajów.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

Sytuacja demograficzna Polski będzie mniej korzystna, ponieważ udział grupy osób w wieku powyżej 65 lat będzie większy w Polsce niż w innych krajach.

Zadanie: 23. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono informacje dotyczące zmian liczby ludności w wybranych dużych miastach świata.

Podaj po jednej przyczynie zmian liczby ludności dużych miast w krajach wysoko i słabo rozwiniętych gospodarczo.
Kraje wysoko rozwinięte
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

Kraje słabo rozwinięte
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

Kraje wysoko rozwinięte:
Występuje proces przenoszenia się części mieszkańców z miast na tereny podmiejskie (dezurbanizacja).

Kraje słabo rozwinięte:
Występuje duży napływ ludności z terenów wiejskich (suburbanizacja).

Zadanie: 24. (2 pkt)

Na mapie Afryki zaznaczono wybrane obszary o małej lub dużej, na tle kontynentu, gęstości zaludnienia.

Uzupełnij tabelę zgodnie z poleceniami a) i b).
a) Wpisz obok każdego z wymienionych obszarów określenie gęstości zaludnienia: mała lub duża.
b) Dobierz do każdego z obszarów czynnik, który ma największy wpływ na gęstość zaludnienia na tym obszarze.

Czynniki:

1.  klimat gorący i wilgotny
2.  ciepły, łagodny klimat z przewagą opadów w porze zimy
3.  bogate złoża surowców mineralnych, rozwój okręgu przemysłowego
4.  duże dobowe amplitudy temperatury powietrza, skrajnie suchy klimat

Odpowiedź:

a)
duża 3
mała 1
duża 2
mała 4

Zadanie: 25. (2 pkt)

Na wykresach przedstawiono udział głównych źródeł energii służących do zasilania sieci cieplnej w Szwecji i w Polsce w 2009 roku.

a) Na podstawie wykresów sformułuj dwa wnioski dotyczące różnic w strukturze źródeł energii wykorzystywanych do zasilania sieci cieplnej w Szwecji i w Polsce.

1 ……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………….

2 ……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………….

b) Wymień dwie ekologiczne korzyści, jakie odniosłaby Polska dzięki zmianie struktury źródeł energii wykorzystywanych do zasilania sieci cieplnej na strukturę zbliżoną do występującej w Szwecji.
1……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………….

2……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź:

a)
– w Szwecji większy udział mają źródła energii odnawialnej
– w Polsce dominuje źródło nieodnawialne (węgiel)

b)
– zmniejszenie ilości odpadów na wysypiskach śmieci i hałdach
– oszczędzanie nieodnawialnych zasobów węgla

Zadanie: 26. (2 pkt)

Japonia w dużym stopniu jest uzależniona od energetyki jądrowej. Z elektrowni jądrowych pochodzi tu blisko 30% wytwarzanej energii. Kraj ten w 2012 r. zajmował trzecie miejsce na świecie pod względem liczby reaktorów atomowych stosowanych w energetyce.

Na podstawie: www.atom.edu.pl

a) Podaj dwie przyczyny rozwoju energetyki jądrowej w Japonii.
1. ………………………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………………………

b) Wymień dwie zalety energetyki jądrowej, z punktu widzenia ochrony środowiska, w porównaniu z energetyką cieplną bazującą na węglu.
1. ………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

2. ………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź:

a)
– wysoki poziom rozwoju technologicznego
– wysokie zapotrzebowanie na energię i brak własnych surowców energetycznych

b)
– praktycznie nie wytwarza konwencjonalnych zanieczyszczeń powietrza, takich jak gazy cieplarniane, i nie przyczynia się do powstawania smogu
– wytwarza mniej odpadów stałych

Zadanie: 27. (2 pkt)

Na wykresach przedstawiono udział poszczególnych działów gospodarki w tworzeniu PKB w wybranych krajach.

Przyporządkuj podanym krajom odpowiadającą im strukturę PKB. Wpisz obok każdego kraju numer właściwego wykresu.

Chiny ………….. Indie ………….. Polska ………….. Stany Zjednoczone …………..

Odpowiedź:

Chiny 2
Indie 4
Polska 1
Stany Zjednoczone 3

Zadanie: 28. (1 pkt)

W XX w. doszło do zniszczenia lasów iglastych regla górnego w Górach Izerskich i Karkonoszach. Obecnie próbuje się przywrócić lasy do pierwotnego stanu, ale proces ten potrwa jeszcze wiele lat.
Zaznacz główną przyczynę zniszczenia lasów iglastych w Górach Izerskich i Karkonoszach.

A. Wycinanie lasów pod osadnictwo i budowę dróg.
B. Nadmierny wyrąb drzew z powodu rozwoju gospodarki rolnej.
C. Dynamiczny rozwój budownictwa turystycznego na stokach gór.
D. Duża emisja SO2 i tlenków azotu przez przemysł na pograniczu Polski.

Odpowiedź:

D,

Zadanie: 29. (2 pkt)

W tabeli podano cechy rolnictwa wybranych regionów rolniczych świata.

Uzupełnij tabelę. Dobierz do podanych cech rolnictwa nazwy regionów rolniczych, którym odpowiadają wymienione cechy.

1. A. południowoazjatycki
2. B. północnoafrykański i zachodnioazjatycki
3. C. zachodnioeuropejski
4. D. północnoamerykański

Odpowiedź:

W kolejności: C, A, D

Zadanie: 30. (2 pkt)

Przyporządkuj wymienionym przyczynom konfliktów po dwa przykłady obszarów, w których konflikty te zaistniały.

• Czeczenia,
• Kaszmir,
• Falklandy,
• Afganistan,
• Tybet,

Odpowiedź:

Dążenie do niepodległości: Czeczenia, Tybet
Spór o terytorium: Falklandy, Kaszmir

Zadanie: 31. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono numerami od 1 do 7 wybrane państwa Europy.

Uzupełnij tabelę według podanego wzoru. Przyjmij, że znak (+) potwierdza podane, w tabeli informacje, a znak (–) im zaprzecza.

Odpowiedź:

Estonia + + 3
Bułgaria + – 7
Czechy + + 4

Matura z geografii 2013 poziom podstawowy — łatwa czy trudna?

Rozwiązałeś maturę z geografii 2013? Pochwal się w komentarzu. Jak Ci poszło, co sprawiło największą trudność i dlaczego.

Wersję w pliku pdf możesz pobrać tutaj: