Stara matura z geografii 2015 poziom rozszerzony– arkusz i odpowiedzi

Stara matura z geografii 2015 poziom rozszerzony odbyła się 13 maja 2015 roku o godzinie 09:00. Na napisanie poziomu rozszerzony maturzyści mieli 150 minut, czyli standardowe 2,5 godziny. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 60.

Stara matura z geografii 2015 poziom rozszerzony — pytania i odpowiedzi

Zadania 1. ‒ 7. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Wyżyny Wieluńskiej.

Zadanie 1. (1 pkt)

Na fotografii przedstawiono znak informacyjny położony na terenie jednej z miejscowości zaznaczonych na mapie.

Zdjęcie wykonano na skrzyżowaniu dróg w pobliżu kościoła w miejscowości położonej w dolinie Warty. W momencie wykonywania zdjęcia fotograf skierował obiektyw aparatu na wschód.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Zdjęcie wykonano na skrzyżowaniu dróg
A. w Raciszynie (G2).
B. w Bobrownikach (D2).
C. w Załęczu Małym (C4).
D. w Załęczu Wielkim (B3).

Odpowiedź

D

Zadanie 2. (1 pkt)

Odszukaj na załączonej mapie opisane obiekty i wpisz do tabeli ich nazwy.

Opis obiektu	Nazwa obiektu
Wzniesienie o wysokości 246 m n.p.m., położone na długości geograficznej 18º48′E.
Wzdłuż granicy tego rezerwatu przebiega fragment drogi krajowej.
Obiekt geologiczny znajdujący się tuż przy granicy parku krajobrazowego w pobliżu przecięcia niebieskiego szlaku turystycznego z drogą krajową nr 42.

Odpowiedź

Lisia Góra
(Rezerwat) Stawiska
Jaskinia (Ewy)

Zadanie 3. (2 pkt)

Powierzchnia rezerwatu Szachownica (E5) wynosi 12,7 ha.
Oblicz powierzchnię tego rezerwatu na barwnej mapie. Zapisz obliczenia.
Obliczenia:

Powierzchnia na mapie …………….. cm2

Odpowiedź

1: 75 000
1 cm – 0,75 km
1 cm2 – 0,5625 km2
1 cm2 – 56,25 ha
1 cm2 – 56,25 ha
x cm2 – 12,7 ha

Zadanie 4. (2 pkt)

Duży udział lasów w ogólnej powierzchni Załęczańskiego Parku Krajobrazowego jest konsekwencją występowania na jego obszarze mało żyznych gleb powstałych na ubogim, piaszczystym podłożu.
Wybierz – spośród podanych – po jednej nazwie gleby, zbiorowiska leśnego i drzewa zajmujących największy odsetek powierzchni Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Podkreśl te nazwy.

• Gleba: bielicowa, brunatna, czarnoziem.
• Zbiorowisko leśne: bór, grąd, ols.
• Nazwa drzewa: sosna, dąb, buk.

Odpowiedź

• bielicowa
• bór
• sosna

Zadanie 5. (2 pkt)

Odszukaj na mapie dwa fragmenty doliny Warty:
A. położony między 18º41′E a 18º45′E
B. położony między 18º45′E a 18º49′E.
Uzasadnij, podając dwa argumenty, że wymienione fragmenty doliny Warty różnią się pod względem ukształtowania terenu i/lub przebiegu procesów rzeźbotwórczych.
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

– W odcinku A zachodzi bardziej intensywny proces erozji bocznej.
– W odcinku B występuje przewężenie doliny (o charakterze przełomowym w pobliżu Góry Św. Genowefy), a w odcinku A – nie.

Zadanie 6. (2 pkt)

Podaj cztery czynniki sprzyjające rozwojowi Działoszyna jako ośrodka turystycznego.
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….
3. ………………………………………………………………………………….
4. ………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

– Położenie w dolinie rzecznej (nad Wartą) zapewniające atrakcyjny krajobraz.
– Położenie w sąsiedztwie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego – obszaru o wysokich walorach przyrodniczych.
– Położenie przy drodze krajowej i wojewódzkiej oraz w pobliżu linii kolejowej, zapewniające dostępność komunikacyjną.
– Obecność szlaków turystycznych pieszych, umożliwiających poznanie walorów turystycznych, takich jak obiekty przyrodnicze i obiekty kultury materialnej.

Zadanie 7. (2 pkt)

Uzasadnij, podając dwa argumenty, związek między zasobami środowiska przyrodniczego a działalnością gospodarczą prowadzoną na obszarze przedstawionym na mapie.

1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

– Występowanie cementowni wykorzystującej miejscowe złoża wapieni.
– Występowanie obiektów zagospodarowania turystycznego dzięki licznym przyrodniczym walorom turystycznym.

Zadania 8. ‒ 9. wykonaj, korzystając z poniższego rysunku, na którym przedstawiono cztery planety typu ziemskiego w Układzie Słonecznym, oznaczone literami od A do D.

Zadanie 8. (2 pkt)

Rozpoznaj planety, które opisano poniżej. Wpisz do tabeli odpowiednie nazwy oraz litery, którymi oznaczono planety na rysunku.

Opis planety	Nazwa planety typu ziemskiego	Litera na rysunku
Ukształtowanie powierzchni tej „czerwonej planety” charakteryzuje się występowaniem licznych kraterów uderzeniowych, łańcuchów górskich oraz wygasłych wulkanów. Jednym z wulkanów jest Olympus Mons, uważany za najwyższe wzniesienie w całym Układzie Słonecznym.
Planeta ta jest po Słońcu i Księżycu trzecim pod względem jasności obiektem na niebie widocznym z Ziemi. Charakteryzuje się bardzo gęstą atmosferą, która w 96% składa się z dwutlenku węgla. Oszacowano, że przy jej powierzchni temperatura wynosi 475 ºC, a ciśnienie atmosferyczne jest 90 razy wyższe niż przy powierzchni Ziemi.

Odpowiedź

Mars – D
Wenus – B

Zadanie 9. (1 pkt)

Uzupełnij poniższe zdania. Wpisz właściwe określenia dobrane spośród podanych w nawiasach.
1. Wartość jednej jednostki astronomicznej wynosi (149,6 / 264,8) ……………… mln km.
2. Wartość jednej jednostki astronomicznej odpowiada średniej odległości pomiędzy Słońcem a planetą oznaczoną na rysunku literą (A / C) ……… .

Odpowiedź

1. 149,6
2. C

Zadanie 10. wykonaj, korzystając z poniższego rysunku, na którym przedstawiono widome drogi Słońca w pierwszych dniach wybranych astronomicznych pór roku, obserwowane z miejsca X znajdującego się na zwrotniku Raka.

Zadanie 10. (3 pkt)

a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Na rysunku przedstawiono widome drogi Słońca nad horyzontem obserwowane z miejsca X znajdującego się na zwrotniku Raka w dniach
A. 21 marca i 22 czerwca.
B. 21 marca i 23 września.
C. 22 czerwca i 22 grudnia.
D. 23 września i 22 grudnia.

b) Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa.

W punkcie X do powierzchni Ziemi dociera większa ilość energii słonecznej w czerwcu niż w grudniu.	P	F
W punkcie X noc jest dłuższa 22 czerwca niż 22 grudnia.	P	F
W punkcie X wysokość górowania Słońca w każdym dniu roku jest wyższa niż 50º.	P	F
W punkcie X Słońce wschodzi 21 marca na północnym wschodzie.	P	F

Odpowiedź

a) C.
b) P, F, F, F

Zadanie 11. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono cztery klimatogramy sporządzone dla stacji meteorologicznych w Szczecinie, Suwałkach, Toruniu i na Śnieżce.

a) Przyporządkuj podanym poniżej miastom litery, którymi oznaczono odpowiadające im klimatogramy.
Szczecin ………….. Suwałki …………..

b) Podaj po jednym geograficznym czynniku, który najbardziej wpływa na klimat każdej z podanych poniżej stacji meteorologicznych.
Szczecin ………………………………………………………………………………….
Śnieżka ………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

a)
Szczecin – C
Suwałki – A

b)
– odległość od oceanu
– wysokość n.p.m.

Zadanie 12. (2 pkt)

Na mapie oznaczono numerami od 1 do 6 położenie geograficzne wybranych miast.

a) Podaj – spośród zaznaczonych na mapie – numery, którymi oznaczono dwa miasta o najwyższych wartościach średniej rocznej temperatury powietrza. ………. ……….

b) Podaj numery, którymi oznaczono dwa miasta, dla których charakterystyczna jest najwyższa wartość rocznej amplitudy temperatury powietrza atmosferycznego.
………. ……….

Odpowiedź

a) 1, 2 (w dowolnej kolejności)
b) 5, 6 (w dowolnej kolejności)

Zadanie 13. (2 pkt)

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa.

Im większe zachmurzenie, tym większe dobowe amplitudy temperatury powietrza.	P	F
Dobowe amplitudy temperatury powietrza nad Oceanem Atlantyckim w strefie zwrotnikowej na półkuli północnej są wyższe niż w strefie okołorównikowej na tej samej półkuli.	P	F
W strefie międzyzwrotnikowej, wraz ze wzrostem odległości od równika, wartość rocznej amplitudy temperatury powietrza się zwiększa.	P	F
Wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza wartość rocznej amplitudy temperatury powietrza się zwiększa.	P	F

Odpowiedź

F, P, P, F

Zadanie 14. wykonaj, korzystając z poniższego rysunku, na którym przedstawiono
schematyczny przekrój przez najbardziej zewnętrzne warstwy wnętrza Ziemi.

Zadanie 14. (3 pkt)

a) Uzupełnij rysunek: wpisz właściwe litery we wskazane miejsca. Oznacz literą A astenosferę, literą B ‒ warstwę bazaltową, literą C ‒ warstwę granitową.

b) Na rysunku oznaczono literą X strefę graniczną pomiędzy dwiema płytami tektonicznymi.
Podaj nazwy dwóch procesów wewnętrznych (endogenicznych), które zachodzą w litosferze w strefie granicznej oznaczonej na rysunku literą X.
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….

c) Opisz, jak powstaje grzbiet śródoceaniczny w strefie granicznej oznaczonej na rysunku literą X.
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

a)

b)
– trzęsienia ziemi
– wulkanizm
c)
W wyniku odsuwania się płyt litosfery wydostaje się przez ryft lawa, która − zastygając −
tworzy rozległe podmorskie wzniesienia określane jako grzbiet oceaniczny.

Zadanie 15. (1 pkt)

Jedna z orogenez trwała w paleozoiku. Rozpoczęła się w dewonie, ale jej główne fazy wystąpiły w karbonie.
Zaznacz zestawienie, w którym znajdują się nazwy pasm górskich położonych na obszarze fałdowań spowodowanych ruchami górotwórczymi opisanej orogenezy.
A. Apeniny, Karakorum, Góry Skandynawskie
B. Kordyliery, Bałkany, Góry Kaledońskie
C. Pireneje, Alpy, Karpaty
D. Sudety, Harz, Góry Świętokrzyskie

Odpowiedź

D

Zadanie 16. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono układ warstw skalnych i rzeźbę terenu. Wybrany obszar oznaczono literą A.

a) Uzupełnij rysunek. Wpisz – w odpowiednie prostokąty – określenia wybrane spośród podanych poniżej.

• antyklina
• fałd
• monoklina
• synklina
• płyta

b) Uzasadnij, że obszar A jest przykładem inwersji rzeźby.
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

a)

b)
Wklęsła forma terenu – dolina rzeczna – powstała w obrębie antykliny, czyli wypukłej
struktury tektonicznej.

Zadanie 17. (1 pkt)

Na rysunku przedstawiono jeden z rodzajów źródeł.

Wyjaśnij, dlaczego woda podziemna wydostaje się na powierzchnię ziemi źródłem przedstawionym na rysunku.
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

Woda wydostaje się na powierzchnię ziemi szczeliną uskoku pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego.

Zadanie 18. (2 pkt)

Na rysunkach przedstawiono plany batymetryczne wybranych typów genetycznych jezior w Polsce, wykonane w różnej skali.

Przyporządkuj każdemu z jezior odpowiedni typ genetyczny. Wpisz do tabeli nazwy typów genetycznych wybrane z podanych poniżej.

• cyrkowe
• morenowe
• przybrzeżne
• rynnowe
• tektoniczne

Odpowiedź

A – cyrkowe
B – morenowe
C – rynnowe

Zadanie 19. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono numerami od 1 do 6 wybrane miejscowości.

Uzupełnij tabelę, wpisując:
– numery, którymi oznaczono na mapie lokalizację miejsc pielgrzymowania podanych w tabeli,
– nazwy państw, na których terytorium znajdują się miejsca pielgrzymowania podane w tabeli,
– nazwy religii, których wyznawcy pielgrzymują do miejsc podanych w tabeli, wybrane z podanych poniżej.

• buddyzm
• chrześcijaństwo
• hinduizm
• islam

Odpowiedź

Fatima – 2, Portugalia, chrześcijaństwo
Mekka – 6, Arabia Saudyjska, islam

Zadanie 20. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono wybrane państwa.

Wybierz – spośród zaznaczonych na mapie – dwa państwa, w których używa się języka urzędowego z romańskiej grupy językowej. Wpisz do tabeli nazwy tych państw, numery, którymi je oznaczono na mapie, oraz nazwy języków.

Odpowiedź

Meksyk, 1, hiszpański
Czad, 2, francuski

Zadanie 21. (1 pkt)

Na wykresach przedstawiono strukturę zatrudnienia ludności Polski według sektorów gospodarki w latach: 1950, 1980, 2012 (kolejność na rysunku może być inna).

Podanym poniżej datom przyporządkuj litery, którymi oznaczono odpowiadające im wykresy struktury zatrudnienia ludności Polski według sektorów gospodarki.
1950 …………………..
2012 …………………..

Odpowiedź

1950 − B, 2012 − C

Zadanie 22. (1 pkt)

Na wykresie przedstawiono strukturę wieku i płci ludności Polski w 2010 roku.

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa.

Nadumieralność mężczyzn przyczynia się do wyrównywania liczebności mężczyzn i kobiet w wieku około 45 lat.	P	F
Lata 2011-2015 są okresem wzrostu liczby kobiet w wieku produkcyjnym.	P	F
W grupie ludności złożonej z roczników echa wyżu kompensacyjnego występuje liczebna przewaga mężczyzn nad kobietami.	P	F

Odpowiedź

P, F, P

Zadanie 23. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono wybrane państwa położone nad Zatoką Perską.

Na wykresach A – D przedstawiono saldo migracji (na 1000 mieszkańców) w podanych okresach w każdym z państw, których nazwy podano na mapie.

a) Wpisz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij odpowiedź.
Wykres, który przedstawia wartości salda migracji w Kuwejcie, oznaczono literą …….. .
Uzasadnienie:
………………………………………………………………………………….
b) Podaj główną przyczynę zmian wielkości migracji na początku XXI wieku w państwach zaznaczonych na mapie.
………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

a) C.
b) Wzrost zapotrzebowania na siłę roboczą, który był związany z rozwojem gospodarczym.

Zadanie 24. (2 pkt)

Jednym ze sposobów pozyskiwania użytków rolnych jest wycinanie lasów równikowych.
Podaj dwie przyczyny przyrodnicze lub antropogeniczne, które ograniczają prowadzenie upraw na terenach zajmowanych wcześniej przez lasy równikowe.
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

– Niska żyzność gleb.
– Słabo rozwinięta infrastruktura transportowa.

Zadanie 25. (1 pkt)

Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w dwóch wybranych państwach.

Każdemu wykresowi przyporządkuj nazwę państwa, którego strukturę użytkowania ziemi on przedstawia. Nazwy państw wybierz spośród podanych poniżej.

• Australia
• Bangladesz
• Polska

Wykres A ……………………………………………….
Wykres B ……………………………………………….

Odpowiedź

A – Bangladesz, B – Australia

Zadanie 26. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono zmiany wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych netto w dolarach amerykańskich w Polsce w latach 1976-2011.

Uzasadnij, podając dwa argumenty, wpływ przemian politycznych lub społeczno – gospodarczych na zmiany wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w latach 1990‒2011.
1. ……………………………………………………………………………………………………………………….
2. ……………………………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

– Przemiany polityczne w 1989 r. i z tym związany upadek gospodarki centralnie planowanej spowodowały wzrost wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce.
– Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej przyczyniło się do wzrostu wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce.

Zadanie 27. (2 pkt)

Podaj po dwie pozytywne i negatywne konsekwencje bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla kraju, w którym takie inwestycje są lokowane.
Pozytywne konsekwencje:
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….
Negatywne konsekwencje:
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

Pozytywne
– Wzrost PKB.
– Dostęp do nowoczesnych technologii.
Negatywne
– Ryzyko wypierania rodzimych firm z rynku.
– Zagrożenie suwerenności gospodarczej kraju.

Zadanie 28. (2 pkt)

Na kartogramie przedstawiono zróżnicowanie atrakcyjności inwestycyjnej regionów w 2012 r. dla działalności zaawansowanej technologicznie. Numerami od 1 do 3 oznaczono wybrane regiony o najwyższej atrakcyjności inwestycyjnej w Polsce.

Podaj trzy przyczyny atrakcyjności inwestycyjnej dla działalności zaawansowanej technologicznie, które są wspólne dla regionów oznaczonych powyżej numerami od 1 do 3.
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….
3. ………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

– Duża liczba absolwentów szkół wyższych (siła robocza o wysokich kwalifikacjach).
– Duże węzły transportowe (położenie przy ważnych drogach kołowych i kolejowych).
– Obecność lotnisk o znaczeniu międzynarodowym.

Zadanie 29. (2 pkt)

Zaproponuj dwa działania, które władze samorządowe różnego szczebla mogą odejmować w celu zwiększenia atrakcyjności danej jednostki administracyjnej dla otencjalnych inwestorów branży zaawansowanych technologii (high-tech).
1. ………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

– Zwiększenie nakładów z budżetu lokalnego na rozwój szkolnictwa zwłaszcza w zakresie nauczania przedmiotów ścisłych oraz zawodowych powiązanych z branżą high-tech.
– Podjęcie działań mających na celu utworzenie specjalnej strefy ekonomicznej.

Zadanie 30. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono strukturę produkcji energii elektrycznej według rodzajów elektrowni w Islandii, Austrii i Szwajcarii w 2008 roku.

Uzasadnij, podając dwa argumenty, że w państwach wymienionych powyże strukturze produkcji energii elektrycznej w dużym stopniu decydują warunki środowiska przyrodniczego.
1. ………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

– We wszystkich krajach dominuje produkcja energii w elektrowniach wodnych, ponieważ dysponują bardzo dużym potencjałem energetycznym wód powierzchniowych.
– Islandia, położona w strefie ryftowej i występowania czynnych wulkanów, posiada zasoby energii geotermalnej.

Zadanie 31. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono udział krajów – głównych partnerów handlowych Niemiec i Polski – w strukturze importu tych państw w 2012 roku.

Na podstawie danych w tabeli podaj dwa wnioski odnoszące się do struktury geograficznej importu Niemiec i Polski.
1. ………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

– Niemcy i Polska importują towary z krajów sąsiadujących.
– Polska i Niemcy importują towary z Chin.

Zadanie 32. (2 pkt)

Wyjaśnij, podając dwa argumenty, duży udział Niemiec w strukturze geograficznej importu Polski.
1. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

– Duży potencjał gospodarczy Niemiec powoduje, że kraj ten wytwarza szeroki asortyment towarów, zwłaszcza wysoko przetworzonych, na które jest zapotrzebowanie w Polsce.
– Niemcy są bliskim sąsiadem Polski, co powoduje, że koszty transportu towarów są mniejsze niż z kraju położonego dalej od Polski.

Zadanie 33. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono położenie w Karpatach i Sudetach ośmiu parków narodowych.

Każdej z fotografii przyporządkuj nazwę przedstawionego obiektu oraz numer oznaczający na mapie park narodowy, w którym fotografię wykonano. Wpisz nazwy właściwych parków narodowych. Nazwy obiektów wybierz spośród podanych poniżej.

• Szczeliniec Wielki
• Giewont
• Połonina Caryńska
• Maczuga Herkulesa

Odpowiedź

Giewont, 5, Tatrzański PN
Połonina Caryńska, 8, Bieszczadzki PN
Szczeliniec Wielki, 2, PN Gór Stołowych

Stara matura z geografii 2015 poziom rozszerzony — łatwa czy trudna?

Rozwiązałeś maturę z geografii 2015? Pochwal się w komentarzu. jak Ci poszło, co sprawiło największą trudność i dlaczego.

Wersję w pliku pdf możesz pobrać tutaj: