Stara matura z geografii 2015 poziom podstawowy – arkusz i odpowiedzi

Stara matura z geografii 2015 poziom podstawowy odbyła się 13 maja 2015 roku o godzinie 09:00. Na napisanie poziomu podstawowego maturzyści mieli 120 minut, czyli standardowe 2 godziny. Maksymalna liczba punktów do uzyskania to 50.

Stara matura z geografii 2015 poziom podstawowy — pytania i odpowiedzi

Zadania 1. ‒ 6. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Wyżyny Wieluńskiej.

Zadanie 1. (1 pkt)

Na fotografii lotniczej przedstawiono Wartę i starorzecze położone w jej dolinie.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Na fotografii przedstawiono fragment terenu, który na barwnej mapie jest położony w polu
A1.
C2.
E2.
F2.

Odpowiedź

C2

Zadanie 2. (1 pkt)

Oblicz długość w terenie w linii prostej między szczytem Lisiej Góry (pole E3) a punktem widokowym na Wiatrakowej Górze (pole G1). Zapisz obliczenia.
Obliczenia:

Odległość w terenie ………………….. km

Odpowiedź

Długość na mapie: 7,0 cm
1 : 75 000
1 cm – 0,75 km
7,0 cm – x km
x = 5,25 km

Zadanie 3. (1 pkt)

Zaznacz litery, którymi oznaczono nazwy dwóch rezerwatów położonych w obrębie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego.
A. rezerwat Węże
B. rezerwat Stawiska
C. rezerwat Szachownica
D. rezerwat Bukowa Góra

Odpowiedź

A, D

Zadanie 4. (2 pkt)

Podaj trzy cechy przyrodnicze doliny lub koryta Warty, które dostrzega turysta płynący szlakiem kajakowym z Działoszyna (pole G2) do Załęcza Wielkiego (pole B3).
1. ……………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………

3. ……………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź

− Rzeka meandruje.
− Zbocza doliny są zalesione.
− Dolina jest płaskodenna.

Zadanie 5. (2 pkt)

Załęcze Wielkie i Bobrowniki znajdują się w dolinie Warty.
Którą z tych miejscowości powinien wybrać turysta jako miejsce rozpoczęcia pieszych wycieczek z powodu jej bliższego położenia względem najbardziej atrakcyjnych turystycznie miejsc Załęczańskiego Parku Krajobrazowego? Uzasadnij swój wybór, podając dwa argumenty.

Miejscowość ……………………………………………………………………………………..
Argumenty:
1. ……………………………………………………………………………………………………..

2. ……………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

Miejscowość: Bobrowniki
Bobrowniki są położone bliżej:
− rezerwatu Węże, na obszarze którego są jaskinie.
− skałek, np. Góry Św. Genowefy, Góry Wapiennik.

Zadanie 6. (2 pkt)

Największym zakładem przemysłowym na obszarze przedstawionym na mapie jest Cementownia „Warta” (pole I2), która wykorzystuje miejscowe złoża wapienia.
Podaj trzy przykłady wpływu cementowni lub pobliskiej kopalni odkrywkowej wapienia na środowisko przyrodnicze.
1. ……………………………………………………………………………………………………..
2. ……………………………………………………………………………………………………..
3. ……………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

− Emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych z cementowni do atmosfery.
− Obniżenie poziomu wód podziemnych na skutek eksploatacji wapienia.
− Powstanie wyrobiska w miejscu eksploatacji wapienia.

Zadanie 7. (2 pkt)

Podaj dwa następstwa ruchu obrotowego Ziemi.
1. ……………………………………………………………………………………………………..
2. ……………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

− Dobowe następstwo dnia i nocy.
− Spłaszczenie Ziemi przy biegunach.

Zadania 8. ‒ 9. wykonaj, korzystając z poniższej mapy.
Na mapie Australii zaznaczono położenie punktu oznaczonego literą A oraz obszaru oznaczonego literą Y.

Zadanie 8. (2 pkt)

Oblicz, która godzina czasu słonecznego jest w punkcie A w momencie, w którym w Warszawie (52ºN, 21ºE) jest godzina 12.00 czasu słonecznego. Zapisz obliczenia.
Obliczenia:

Godzina czasu słonecznego w punkcie A ……………….

Odpowiedź

130ºE − 21ºE = 109º
1º – 4 min
109º − x min
x = 436 min = 7 godz 16 min
1200 + 7 godz 16 min = 1916

Zadanie 9. (1 pkt)

Podaj dwie cechy klimatu, które decydują o zaludnieniu obszaru oznaczonego na mapie literą Y.
1. ………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź

− Wysokie średnie dobowe temperatury powietrza.
− Bardzo małe roczne sumy opadów.

Zadanie 10. (2 pkt)

Na wykresach oznaczonych numerami od 1 do 4 przedstawiono roczny przebieg średnich miesięcznych temperatur powietrza i miesięcznych sum opadów atmosferycznych w stacjach meteorologicznych położonych w różnych strefach klimatycznych.

Przyporządkuj podanym strefom klimatycznym właściwe wykresy. Wpisz do tabeli numery, którymi je oznaczono.

Strefa klimatyczna	Wykres
klimatów równikowych
klimatów podzwrotnikowych
klimatów umiarkowanych

Odpowiedź

1, 3, 2

Zadanie 11. (1 pkt)

W tabeli podano wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza w styczniu i w lipcu dla wybranych równoleżników na półkuli północnej.

Na podstawie tabeli sformułuj prawidłowość dotyczącą zależności rocznej amplitudy temperatury powietrza od szerokości geograficznej na półkuli północnej.
……………………………………………………………………………………………………….

Odpowiedź

Wraz ze wzrostem szerokości geograficznej wzrastają wartości rocznej amplitudy temperatury powietrza.

Zadanie 12. (2 pkt)

Wpisz do tabeli:
– nazwy największego i najgłębszego jeziora w Polsce
– typy genetyczne tych jezior, wybrane z podanych poniżej.

• cyrkowe
• morenowe
• rynnowe
• krasowe

Odpowiedź

Największe: Śniardwy, morenowe
Najgłębsze: Hańcza, rynnowe

Zadanie 13. (2 pkt)

Wybierz spośród podanych dwa pasma górskie, które są położone na obszarze fałdowań alpejskich i powstały w wyniku opisanych w tabeli ruchów płyt litosfery. Wpisz nazwy tych pasm górskich w odpowiednie komórki tabeli.

• Andy
• Himalaje
• Sudety

Przyczyna fałdowań według tektoniki płyt litosfery	Nazwa pasma górskiego położonego na obszarze fałdowań alpejskich
Podsuwanie się płyty oceanicznej pod kontynentalną.
Kolizja płyt kontynentalnych.

Odpowiedź

Andy
Himalaje

Zadanie 14. wykonaj, korzystając z poniższej mapy.
Na mapie oznaczono numerami od 1 do 4 wybrane obszary sejsmiczne na Ziemi.

Zadanie 14. (2 pkt)

a) Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa.

Na obszarze oznaczonym numerem 1. zachodzą zjawiska wulkaniczne.	P	F
Półwysep Apeniński i Półwysep Bałkański są obszarami asejsmicznymi.	P	F
Na obszarze oznaczonym na mapie numerem 2. występuje rów oceaniczny.	P	F

b) Podaj numery oznaczające na mapie dwa obszary, na których trzęsienia ziemi są skutkiem odsuwania się płyt litosfery od siebie.
………, ………

Odpowiedź

a) P, F, P
b) 1,4

Zadanie 15. (1 pkt)

Na rysunku przedstawiono przekrój podłużny lodowca górskiego.

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa.

Zasięg pola firnowego oznaczono na rysunku literą	P	F
Morenę czołową oznaczono na rysunku numerem	P	F
Granica wiecznego śniegu znajduje się na wysokości 1500 m n.p.m.	P	F

Odpowiedź

P, F, F

Zadanie 16. (1 pkt)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Rzeźba młodoglacjalna jest charakterystyczna dla
A. Beskidu Niskiego.
B. Niziny Śląskiej.
C. Wyżyny Lubelskiej.
D. Pojezierza Mazurskiego.

Odpowiedź

D

Zadanie 17. (3 pkt)

Na rysunku przedstawiono rozkład zasolenia wód powierzchniowych w Morzu Bałtyckim.

a) Na podstawie rysunku sformułuj wniosek dotyczący przestrzennego rozkładu zasolenia wód powierzchniowych w Morzu Bałtyckim.
………………………………………………………………………………………………………

b) Podaj dwie przyczyny niskiego wskaźnika zasolenia wody w Morzu Bałtyckim.
1. ………………………………………………………………………………………………………

2. ………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź

a)
Wraz ze wzrostem odległości od Cieśnin Duńskich stopień zasolenia wód powierzchniowych
Morza Bałtyckiego maleje.
b)
− Utrudniona wymiana wód z oceanem.
− Duży dopływ rzekami wody słodkiej z lądu.

Zadanie 18. (2 pkt)

Podaj nazwę rodzaju wietrzenia skał, który dominuje na pustyni skalistej, oraz cechę klimatu ‒ główną przyczynę rozpadu skał w wyniku działania tego rodzaju wietrzenia.
Rodzaj wietrzenia
……………………………………………………………………………………………………..
Cecha klimatu – główna przyczyna rozpadu skał
………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź

Rodzaj wietrzenia: fizyczne
Cecha klimatu – główna przyczyna rozpadu skał: duże dobowe amplitudy temperatury powietrza

Zadanie 19. (2 pkt)

Na fotografii przedstawiono formę rzeźby terenu charakterystyczną dla Sahary.

Podaj nazwę formy rzeźby terenu przedstawionej na fotografii oraz opisz proces powstawania tej formy. W opisie uwzględnij między innymi nazwę procesu oraz działający czynnik.
Nazwa formy rzeźby ……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

Forma rzeźby: grzyb skalny
Forma skalna powstaje w wyniku erozyjnej działalności wiatru (korazji). Wiatr niesie więcej materiału skalnego przy powierzchni ziemi i uderza ziarnami piasku o powierzchnię skały, co prowadzi do intensywniejszego niszczenia formy w dolnej części niż w części wyżej położonej nad powierzchnią gruntu.

Zadanie 20. wykonaj, korzystając z poniższego wykresu.
Na wykresie przedstawiono wybrane dane dotyczące sytuacji demograficznej w Polsce w latach 1950‒2011.

Zadanie 20. (3 pkt)

a) Na podstawie wykresu oblicz wartość przyrostu naturalnego w Polsce w 1980 roku.
Zapisz obliczenia. Wynik podaj w tysiącach.
Obliczenia

Odpowiedź: ………………… tys.
b) Podaj trzy skutki społeczne lub ekonomiczne, które są następstwem przedstawionych na wykresie zmian demograficznych w Polsce w latach 1991-2000.
1. …………………………………………………………………………………………………………………..

2. …………………………………………………………………………………………………………………..

3. …………………………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

a)
700 000 – 350 000 = 350 000
350 tys.
b)
− Spadek liczby ludności.
− Demograficzne starzenie się społeczeństwa.
− Zmiana zapotrzebowania na pracę w niektórych zawodach, np. spadek zapotrzebowania na miejsca pracy w szkolnictwie

Zadanie 21. (2 pkt)

W tabeli podano wartości salda migracji na 1000 ludności w 2009 r. w wybranych państwach.

 
a) Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli sformułuj wniosek dotyczący zależności wartości salda migracji od poziomu rozwoju gospodarczego kraju.
……………………………………………………………………………………………………………..

b) Wymień dwie konsekwencje społeczne dla krajów Europy Zachodniej wynikające z napływu imigrantów do tych krajów.
1. ……………………………………………………………………………………………………………..

2. ……………………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

a)
Kraje o wyższym poziomie rozwoju gospodarczego charakteryzowały się dodatnim saldem migracji zewnętrznych.
b)
− Większe zróżnicowanie kulturowe społeczeństwa.
− Napięcia społeczne między ludnością miejscową a imigrantami.

Zadanie 22. (2 pkt)

Na mapie oznaczono literami od A do E wybrane obszary położone na półwyspach.

Wpisz do tabeli nazwy dwóch półwyspów, na których znajdują się zaznaczone na mapie obszary o najmniej korzystnych warunkach klimatyczno-glebowych dla rozwoju rolnictwa, oraz litery, którymi te obszary oznaczono na mapie. Nazwy półwyspów wybierz z podanych poniżej.

• Arabski
• Iberyjski
• Indochiński
• Indyjski
• Labrador

Odpowiedź

Labrador, A
Arabski, C

Zadanie 23. (1 pkt)

Na wykresie przedstawiono udział ludności z dwóch przedziałów wiekowych w ogólnej liczbie ludności świata: rzeczywisty w wybranym okresie oraz prognozowany do 2150 roku.

Uzupełnij legendę wykresu. Wpisz w wykropkowane miejsca określenia wybrane z podanych poniżej.

• ludność poniżej 15. roku życia
• ludność w wieku od 15 do 59 lat
• ludność w wieku 60 i więcej lat

Odpowiedź

Zadanie 24. (2 pkt)

Podaj dwa sposoby rozwiązywania – przez rządy krajów wysoko rozwiniętych – problemów wynikających ze zmniejszania się odsetka ludności w wieku produkcyjnym w ogólnej liczbie ludności tych krajów.

1. ……………………………………………………………………………………………………………..

2. ……………………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

− Tworzenie sprzyjających warunków do imigracji siły roboczej.
− Wdrażanie nowoczesnych technologii, które sprzyjają zmniejszeniu zapotrzebowania na siłę roboczą o niskich kwalifikacjach.

Zadanie 25. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono przestrzenne zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji według województw w 2012 roku.

a) Podaj nazwy trzech województw, w których wskaźnik urbanizacji wynosił w 2012 roku od 51 do 60%.
1. ……………………………………………………………………………………………………………..
2. ……………………………………………………………………………………………………………..
3. ……………………………………………………………………………………………………………..
b) W XXI wieku zmniejsza się w Polsce liczba ludności niektórych dużych miast.
Podaj dwie przyczyny tego zjawiska.
1. ……………………………………………………………………………………………………………..

2. ……………………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

a)
warmińsko-mazurskie, wielkopolskie, opolskie (nazwy województw w dowolnej kolejności)
ludność poniżej 15. roku życia
ludność w wieku 60 i więcej lat

b)
− Spadek przyrostu naturalnego w miastach.
− Przenoszenie się części ludności miast na tereny podmiejskie lub wiejskie.

Zadanie 26. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono wybrany obszar, na którym występuje zjawisko głodu lub niedożywienia.

a) Podaj najważniejszą przyrodniczą przyczynę zjawiska głodu lub niedożywienia na obszarze zaznaczonym na mapie.
……………………………………………………………………………………………………………..
b) Podaj dwie pozaprzyrodnicze przyczyny występowania głodu lub niedożywienia na obszarze zaznaczonym na mapie.
1. ……………………………………………………………………………………………………………..

2. ……………………………………………………………………………………………………………..

Odpowiedź

a)
długotrwałe okresy suszy

b)
− Niski poziom rozwoju rolnictwa.
− Brak środków finansowych państw na sprowadzanie żywności z zagranicy.

Zadanie 27. wykonaj, korzystając z poniższych wykresów, na których przedstawiono strukturę źródeł energii wykorzystywanej w wybranych latach do produkcji energii elektrycznej w Polsce oraz w 27 krajach (ogółem) należących w 2010 r. do Unii Europejskiej.

Zadanie 27. (2 pkt)

a) Podaj dwie różnice między strukturą źródeł energii wykorzystywanych w produkcji energii elektrycznej w Polsce w 2010 roku a strukturą źródeł energii krajów Unii Europejskiej w tym samym roku.
1. ……………………………………………………………………………………………………………..

2. ……………………………………………………………………………………………………………..

b) Uzasadnij, podając dwa argumenty, że struktura źródeł energii wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej w krajach Unii Europejskiej i w Polsce w 2010 roku w porównaniu ze strukturą w 1995 roku jest korzystniejsza dla stanu środowiska przyrodniczego.
1. ………………………………………………………………………………………………………………

2. ………………………………………………………………………………………………………………

Odpowiedź

a)
− W Polsce w produkcji energii nie wykorzystuje się uranu, którego udział w strukturze źródeł energii krajów UE jest znaczący.
− W Polsce w produkcji energii jest mniejszy udział źródeł odnawialnych.

b)
− Zmniejszył się udział węgla kamiennego i brunatnego, których wydobycie oraz spalanie jest najbardziej szkodliwe dla środowiska przyrodniczego.
− Zwiększył się udział źródeł odnawialnych, które są najmniej szkodliwe dla środowiska przyrodniczego.

Zadanie 28. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono wybrane państwa w Afryce.

W tabeli przedstawiono informacje dotyczące konfliktów, które wystąpiły w ostatnich latach w dwóch spośród trzech państw zaznaczonych na mapie.
Wpisz do tabeli nazwy tych państw oraz numery, którymi je oznaczono na mapie.

Opis konfliktu	Skutek konfliktu	Nazwa państwa	Numer na mapie
Walki zbrojne między grupami ludności na tle religijnym oraz ekonomicznym o dostęp do złóż ropy naftowej.	Powstanie nowego państwa w 2012 r. w wyniku wyodrębnienia się z już istniejącego.
Wojna domowa w jednym z najbogatszych krajów Afryki, zapoczątkowana protestami przeciwko długoletnim rządom dyktatora.	Zmiana władzy politycznej w państwie.

Odpowiedź

Sudan Południowy – 2
Libia – 1

Stara matura z geografii 2015 poziom podstawowy — łatwa czy trudna?

Rozwiązałeś maturę z geografii 2015? Pochwal się w komentarzu. jak Ci poszło, co sprawiło największą trudność i dlaczego.

Wersję w pliku pdf możesz pobrać tutaj: